Zwężenie lewego ujścia tętniczego

Zwężenie lewego ujścia tętniczego to schorzenie, które polega na utrudnionym odpływie krwi z lewej komory serca do aorty na skutek zmniejszenia się otworu zastawki.

Wzrastające ciśnienie w lewej komorze serca kompensowane jest zwiększoną siłą skurczu i przedłużonym czasem wyrzutu krwi. Z czasem jednak przeciążona lewa komora serca przerasta i może dojść do niewydolności lewokomorowej. Zwykle towarzyszy jej również wtórna niedomykalność zastawki dwudzielnej.

Najczęstszym skutkiem niewydolności lewego serca są zaburzenia w krążeniu płucnym (utrudnione oddychanie na skutek gromadzącego się w płucach i oskrzelach płynu). Wada przebiegać może bez wyraźnych objawów, jednak przy osłabionym mechanizmie kompensacji może dojść do niedokrwienia, a w konsekwencji do niedotlenienia narządów i mózgu.

Przyczyny zwężenia lewego ujścia tętniczego

Najczęstszą przyczyną zwężenia zastawkowego jest reumatyczne zapalenie wsierdzia, bakteryjne zapalenie wsierdzia oraz miażdżyca. Przyczyną nadzastawkowego i podzastawkowego zwężenia ujścia aorty są wrodzone nieprawidłowości w budowie zastawki.

Objawy zwężenia lewego ujścia tętniczego

Częstymi objawami zwężenia lewego ujścia tętniczego są występujące szczególnie po wysiłku:
- bóle głowy,
- zawroty głowy,
- omdlenia,
- zaburzenie widzenia,
- możliwe bóle dławicowe,
- dolegliwości wieńcowe przy współwystępującej miażdżycy tętnic wieńcowych.

Przy dostatecznej kompensacji, schorzenie może nie powodować żadnych dolegliwości i wykrywane jest przypadkowo.

Diagnoza zwężenia lewego ujścia tętniczego

Diagnoza zwężenia lewego ujścia tętniczego opiera się najczęściej na badaniu fizykalnym.

W badaniu fizykalnym stwierdza się:
- przesunięcie uderzenia koniuszkowego w lewo i ku dołowi,
- drżenie skurczowe (tzw. koci mruk) nad podstawą serca, w prawo od mostka, wzdłuż naczyń szyjnych,
- słyszalny w polu aorty skurczowy szmer typu wyrzutowego (crescendo-decrescendo), promieniujący do koniuszka,
- brak lub bardzo słaby II ton nad aortą,
- niskie ciśnienie tętnicze krwi,
- charakterystyczne tętno o małej amplitudzie, leniwe (fala tętna powoli narasta i powoli spada),
- rzadki skurcz (pulsus rarus),
- twarde tętno (pulsus durus).

Badanie radiologiczne wykazuje:
- przerost lewej komory serca,
- słabo zaznaczony łuk aorty,
- możliwe zwapnienie zastawki.

W badaniu elektrokardiograficznym stwierdza się:
- lewostronne odchylenie osi elektrycznej,
- cechy przeciążenia lewej komory serca,
- zaburzenia przewodnictwa przedsionkowo-komorowego (częściowy lub całkowity blok),
- zaburzenia przewodnictwa śródkomorowego.

Leczenie zwężenia lewego ujścia tętniczego

Leczenie zwężenia lewego ujścia tętniczego może być objawowe, najczęściej opiera się na stosowaniu leków zapobiegających niewydolności krążenia i choroby wieńcowej.

Leczenie chirurgiczne zwężenia lewego ujścia tętniczego polega na wstawieniu protezy zastawki aortalnej lub nacięciu zrośniętych spoideł zastawki (komisurotomia aortalna). U chorych z napadami Morgagni-Adams-Stokesa (w wyniku zaburzenia przewodnictwa) wszczepia się rozrusznik serca.

W nieleczonym zwężeniu lewego ujścia tętniczego najczęstszymi powikłaniami są niewydolność krążenia, napady Morgagni-Adams-Stokesa, zawał mięśnia sercowego, obrzęk płuc oraz możliwe nagłe zatrzymanie akcji serca i śmierć.

Żaneta Malec

Bibliografia
  • "Choroby wewnętrzne", Andrzej Szczeklik, wyd. Medycyna Praktyczna, Kraków
  • "Interna Harrisona", Fauci, Braunwald, Isselbacher, Wilson, Martin, Kasper, Hauser, Longo, wyd. Czelej, Lublin
  • "Choroby wewnętrzne", Franciszek Kokot, wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa