Zwężenie lewego ujścia tętniczego to schorzenie, które polega na utrudnionym odpływie krwi z lewej komory serca do aorty na skutek zmniejszenia się otworu zastawki.
Wzrastające ciśnienie w lewej komorze serca kompensowane jest zwiększoną siłą skurczu i przedłużonym czasem wyrzutu krwi. Z czasem jednak przeciążona lewa komora serca przerasta i może dojść do niewydolności lewokomorowej. Zwykle towarzyszy jej również wtórna niedomykalność zastawki dwudzielnej.
Najczęstszym skutkiem niewydolności lewego serca są zaburzenia w krążeniu płucnym (utrudnione oddychanie na skutek gromadzącego się w płucach i oskrzelach płynu). Wada przebiegać może bez wyraźnych objawów, jednak przy osłabionym mechanizmie kompensacji może dojść do niedokrwienia, a w konsekwencji do niedotlenienia narządów i mózgu.
Przyczyny zwężenia lewego ujścia tętniczego
Najczęstszą przyczyną zwężenia zastawkowego jest reumatyczne zapalenie wsierdzia, bakteryjne zapalenie wsierdzia oraz miażdżyca. Przyczyną nadzastawkowego i podzastawkowego zwężenia ujścia aorty są wrodzone nieprawidłowości w budowie zastawki.
Objawy zwężenia lewego ujścia tętniczego
Częstymi objawami zwężenia lewego ujścia tętniczego są występujące szczególnie po wysiłku:
- bóle głowy,
- zawroty głowy,
- omdlenia,
- zaburzenie widzenia,
- możliwe bóle dławicowe,
- dolegliwości wieńcowe przy współwystępującej miażdżycy tętnic wieńcowych.
Przy dostatecznej kompensacji, schorzenie może nie powodować żadnych dolegliwości i wykrywane jest przypadkowo.
Diagnoza zwężenia lewego ujścia tętniczego
Diagnoza zwężenia lewego ujścia tętniczego opiera się najczęściej na badaniu fizykalnym.
W badaniu fizykalnym stwierdza się:
- przesunięcie uderzenia koniuszkowego w lewo i ku dołowi,
- drżenie skurczowe (tzw. koci mruk) nad podstawą serca, w prawo od mostka, wzdłuż naczyń szyjnych,
- słyszalny w polu aorty skurczowy szmer typu wyrzutowego (
crescendo-decrescendo), promieniujący do koniuszka,
- brak lub bardzo słaby II ton nad aortą,
- niskie ciśnienie tętnicze krwi,
- charakterystyczne tętno o małej amplitudzie, leniwe (fala tętna powoli narasta i powoli spada),
- rzadki skurcz (
pulsus rarus),
- twarde tętno (
pulsus durus).
Badanie radiologiczne wykazuje:
- przerost lewej komory serca,
- słabo zaznaczony łuk aorty,
- możliwe zwapnienie zastawki.
W badaniu elektrokardiograficznym stwierdza się:
- lewostronne odchylenie osi elektrycznej,
- cechy przeciążenia lewej komory serca,
- zaburzenia przewodnictwa przedsionkowo-komorowego (częściowy lub całkowity blok),
- zaburzenia przewodnictwa śródkomorowego.
Leczenie zwężenia lewego ujścia tętniczego
Leczenie zwężenia lewego ujścia tętniczego może być objawowe, najczęściej opiera się na stosowaniu leków zapobiegających niewydolności krążenia i choroby wieńcowej.
Leczenie chirurgiczne zwężenia lewego ujścia tętniczego polega na wstawieniu protezy zastawki aortalnej lub nacięciu zrośniętych spoideł zastawki (komisurotomia aortalna). U chorych z napadami Morgagni-Adams-Stokesa (w wyniku zaburzenia przewodnictwa) wszczepia się rozrusznik serca.
W nieleczonym zwężeniu lewego ujścia tętniczego najczęstszymi powikłaniami są niewydolność krążenia, napady Morgagni-Adams-Stokesa, zawał mięśnia sercowego, obrzęk płuc oraz możliwe nagłe zatrzymanie akcji serca i śmierć.
Żaneta Malec