Znamiona komórkowe barwnikowe

Znamiona komórkowe barwnikowe należą do częstych nieprawidłowości skórnych, powszechnie występują zwłaszcza u ludzi rasy białej.

Czynniki ryzyka transformacji nowotworowej

Za rozwojem czerniaka ze znamienia komórkowego barwnikowego przemawia powiększenie się jego wymiarów i znaczne pogrubienie oraz pojawienie się nierównomiernych przebarwień powierzchni znamienia z rozmaitymi odcieniami.

Ponadto rozwój odczynu zapalnego w obrębie wykwitów, świąd, a także nadżerki i krwawienia powstające na powierzchni znamion, mogą sugerować przekształcenie się znamienia komórkowego barwnikowego w czerniaka.

Objawy znamion komórkowych barwnikowych

Znamiona barwnikowe mają rozmaite kolory (jasnobrunatne, ciemne lub pozostają w barwie zdrowej skóry) oraz powierzchnię gładką lub zrazikowatą i brodawkującą. Czasem na znamionach tych występują włosy. Jeśli w otoczeniu nieprawidłowości pojawia się biała obwódka, świadczy to o ustępowaniu wykwitów skórnych, które często jest związane z obecnością przeciwciał przeciwmelanocytowych.

Liczba znamion komórkowych barwnikowych jest zazwyczaj wysoka u ludzi rasy białej, u każdego człowieka można wykryć nawet kilkanaście nieprawidłowości. Ryzyko rozwoju czerniaka jest niewielkie, zwłaszcza w znamionach wyniosłych, uszypułowanych i owłosionych.

Postaci znamion komórkowych barwnikowych

Znamię błękitne jest odmianą znamienia barwnikowego i cechuje się szarobłękitnym zabarwieniem, wskutek gromadzenia się w skórze melanocytów produkujących barwnik. W badaniu histologicznym wykazuje się również komórki znamionowe.

Znamię wrodzone zajmuje nieraz bardzo rozległe powierzchnie, dotyczy głównie skóry tułowia i występuje u noworodków już w momencie urodzenia. W obrębie nieprawidłowości rozwijają się nieraz struktury guzowate, z których w części przypadków powstaną czerniaki.

Znamię Spitz jest aktywnym znamieniem komórkowym, które najczęściej pojawia się w wieku młodzieńczym, chociaż zdarzają się również przypadki rozwoju zmian skórnych dopiero u osób dorosłych.

Wykwity przebiegają pod postacią pojedynczych i dobrze odgraniczonych od otoczenia guzków barwy czerwonej lub sinej. Mają one gładką powierzchnię, która nie wykazuje skłonności do rozpadu. Nie stwierdza się w obrębie znamienia odczynu zapalnego. Najczęstszym umiejscowieniem jest skóra twarzy.

Rozpoznanie znamion komórkowych barwnikowych

Znamiona barwnikowe komórkowe rozpoznaje się na podstawie typowych cech wykwitów skórnych. W razie wątpliwości konieczne jest wykonanie badania histologicznego wycinków. W różnicowaniu należy wziąć pod uwagę zmiany związane z nieprawidłowościami naczyniowymi oraz nowotworami złośliwymi skóry.

Leczenie znamion komórkowych barwnikowych

Terapia znamion komórkowych barwnikowych opiera się na metodach chirurgicznego usuwania wykwitów skórnych, jeśli przeważają względy kosmetyczne. Nie jest konieczne poszerzenie wycięcia o margines zdrowej tkanki.

Znamiona wrodzone zajmujące rozległe obszary skórne, wymagają interwencji chirurgicznej jeszcze w okresie dziecięcym, ze względu na ryzyko transformacji nowotworowej. Czasem niestety nieprawidłowości rozwijają się w obrębie tak znacznych obszarów, że konieczne jest wykonanie specjalnych przeszczepów skórnych lub usunięcie znamienia nie jest w ogóle możliwe.

Rokowanie w znamionach komórkowych barwnikowych

Znamiona komórkowe barwnikowe rokują pomyślnie, ich utrzymywanie się przez całe życie w większości przypadków nie jest związane z transformacją w kierunku nowotworu złośliwego skóry.

Niekorzystnym czynnikiem, co do efektów kosmetycznych terapii znamion komórkowych barwnikowych, może być znaczny obszar znamion, które nieraz wymagają skomplikowanych zabiegów chirurgicznych.

Mariusz Kłos

Bibliografia
  • "Choroby skóry dla studentów medycyny i lekarzy", Stefania Jabłońska, Tadeusz Chorzelski, wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa
  • "Dermatologia i wenerologia, podręcznik dla szkół medycznych", wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa