Złamanie kości sklepienia czaszki

Złamanie kości sklepienia czaszki może mieć charakter otwarty, kiedy rana skóry drąży do miejsca złamania lub zamknięty, gdy nienaruszona jest ciągłość skóry nad złamaniem.

Uszkodzenia mogą być typu linijnego lub wieloodłamowego. Dodatkowo nieraz obserwuje się wgłobienie (przemieszczenie brzegów złamanych kości w głąb czaszki), co może stanowić niebezpieczeństwo dla życia pacjenta.

Objawy złamania kości sklepienia czaszki

Stan kliniczny chorego zależy od stopnia uszkodzenia tkanki mózgowia. Często jedynymi symptomami złamania kości sklepienia czaszki są objawy związane ze wstrząśnieniem mózgu.

Dochodzi do utraty przytomności, ponadto występują bóle i zawroty głowy, nudności oraz wymioty. Powikłaniem otwartego złamania może być obfite krwawienie ze zranionej i bogato unaczynionej skóry głowy. Jeśli rana jest zanieczyszczona może dojść do rozwoju objawów zakażenia.

Częstą manifestacją kliniczną jest również krwiak nadtwardówkowy, który pojawia się, jeśli ciągłość skóry jest zachowana, a krew gromadzi się pod kościami sklepienia i nad oponą twardą. Wgłobione odłamki kostne mogą rozerwać oponę i spowodować uszkodzenie mózgu.

Rozpoznanie złamania kości sklepienia czaszki

Proces diagnostyczny złamania kości sklepienia czaszki wymaga zebrania wywiadu (z uwzględnieniem urazu głowy) i przeprowadzenia dokładnego badania pacjenta (ze złamaniem kości sklepienia czaszki mogą współistnieć uszkodzenia innych układów i narządów).

W procesie diagnostycznym złamania kości sklepienia czaszki zastosowanie znalazła tomografia komputerowa, jeśli jest ona niedostępna, wykonuje się przeglądowe zdjęcia radiologiczne czaszki w projekcji przednio-tylnej i bocznej.

Wskazaniami do wykonania tomografii komputerowej głowy są: niska punktacja uzyskana w ocenie stanu świadomości pacjenta, pourazowa utrata przytomności i niepamięć wsteczna. Niezwykle pomocna w ocenie złamania jest tomografia komputerowa z opcją obrazowania trójwymiarowego. Jeśli nie jest ona dostępna, ustalenie przebiegu linii złamania mogą ułatwić zdjęcia przeglądowe czaszki.

Leczenie złamania kości sklepienia czaszki

Złamania o charakterze zamkniętym, które przebiegają bez powikłań, nie wymagają leczenia. W razie wystąpienia uszkodzenia otwartego konieczne jest oczyszczenie rany, jej opracowanie chirurgiczne i zszycie.

Zawsze należy skontrolować dno rany i w razie konieczności zaopatrzyć uszkodzenie mózgu, nieraz niezbędne jest również zszycie opony twardej, która może ulec rozerwaniu wskutek urazu.

Chory powinien profilaktycznie otrzymywać antybiotyk. Ścisłej obserwacji wymagają pacjenci, u których stwierdzono krzyżowanie się linii złamań i rowków naczyniowych lub zatok żylnych, ze względu na wyższe ryzyko rozwoju krwiaków nadtwardówkowych.

Rokowanie w złamaniu kości sklepienia czaszki

Rokowanie w złamaniu kości sklepienia czaszki zależy przede wszystkim od ciężkości uszkodzenia. Złamania otwarte rokują gorzej niż zamknięte, podobnie uszkodzenia wieloodłamowe, w porównaniu z linijnymi.

Prognoza jest mniej pomyślna, jeśli pojawią się powikłania, np. zakażenie lub krwiak nadtwardówkowy. Dodatkowo gorzej rokują przypadki przebiegające z drążącą raną, która sięga tkanki mózgowej oraz postaci z przemieszeniami odłamów kostnych uciskających na struktury mózgowia i wywołujących dodatkowe objawy kliniczne.

Mariusz Kłos

Bibliografia
  • "Choroby wewnętrzne", Andrzej Szczeklik, wyd. Medycyna Praktyczna, Kraków