Złamania obojczyka

Obojczyk spełnia ważną rolę w funkcjonowaniu obręczy kończyny górnej, stanowi podporę utrzymującą staw ramienno-łopatkowy, sztywnie mocuje mięśnie i więzadła i pełni funkcje ochronne dla struktur ramiennych i szyjno-piersiowych. Poza tym dzięki stawom tej okolicy możliwa jest pełna ruchomość kończyny górnej.

Złamania obojczyka mogą być spowodowane zarówno wskutek urazu bezpośredniego, jak i pośredniego. Upadek na kończynę górną przenosi działającą siłę przez kość ramienną i łopatkę na struktury obojczyka, wskutek czego dochodzi do powstania złamań. Znaczna część uszkodzeń przebiega z przemieszczeniem odłamów ze względu na trwałe napięcie tej okolicy spowodowane siłą przyczepiających się tu mięśni.

Większość złamań dotyczy trzonu obojczyka. Istnieje ryzyko uszkodzenia w czasie urazu ważnych struktur nerwowych i naczyń tętniczych tej okolicy, co dodatkowo może prowadzić do rozwoju powikłań w następstwie złamania. Rozpoznanie uszkodzeń nie jest trudne ze względu na powierzchowne położenie obojczyka. W okolicy pojawia się obrzęk, dochodzi do wynaczynienia krwi i powstaje podbiegnięcie krwawe (siniak).

Występują ograniczenia ruchomości w obrębie obręczy kończyny górnej, dodatkowo nawet najmniejszy ruch wywołuje dolegliwości bólowe. Badanie kliniczne powinno dodatkowo uwzględnić sprawdzenie unaczynienia i unerwienia obszarów kończyny po stronie uszkodzenia obojczyka. Należy również osłuchać klatkę piersiową.

Złamania barkowego końca obojczyka

W przypadku złamania barkowego końca obojczyka wykonanie zdjęcia radiologicznego pozwala na zróżnicowanie, czy mamy do czynienia ze zwichnięciem w stawie obojczykowo-barkowym, czy ze złamaniem barkowego końca obojczyka.

Leczenie polega na ustabilizowaniu odłamów przy użyciu specjalnego drutu wprowadzanego przezskórnie poprzez obojczyk. Następnie kończynę unieruchamia się w opatrunku gipsowym na okres około miesiąca. Po wykonaniu kontrolnego zdjęcia i stwierdzeniu wyleczenia można usunąć drut. W przypadku braku zrostów mimo zastosowania długotrwałej terapii należy rozważyć możliwość usunięcia barkowego końca obojczyka.

Złamania obojczyka w obrębie trzonu

Leczenie złamania obojczyka w obrębie trzonu polega na nastawieniu odłamów za pomocą wyciągu osiowego za kończynę górną. Po nastawieniu złamania kończynę unieruchamia się w tzw. opatrunku ósemkowym, wzmocnionym opaską gipsową na okres 6-8 tygodni.

Leczenie operacyjne jest wskazane tylko w wyjątkowych przypadkach, przede wszystkim gdy istnieje ryzyko rozwoju powikłania w postaci stawu rzekomego, kiedy dochodzi również do ucisku na splot ramienny lub tętnicę podobojczykową albo gdy odłamy trwale odstają od siebie. Istnieje kilka technik w leczeniu operacyjnym złamania obojczyka przebiegającego w obrębie jego trzonu.