Złamania kości w obrębie stopy

Złamania kości w obrębie stopy obejmują złamanie kości skokowej, piętowej, kości śródstopia i palców. Ze względu na bliskość położenia opisywane są tutaj również złamania dalszych nasad kości goleni, choć struktury te nie są zaliczane do obszaru stopy.

Złamanie kości skokowej

Złamania w obrębie kości skokowej nie są częste, powstają z reguły w wyniku pośredniego przeniesienia siły uszkadzającej na kość skokową. Złamania powstają w obrębie trzonu, szyjki lub wyrostka tylnego. Tego typu uszkodzeniom często towarzyszą zwichnięcia sąsiednich stawów.

Leczenie może być operacyjne lub zachowawcze - praktycznie obie metody postępowania wiążą się z podobnym ryzykiem niepowodzeń i rozwoju powikłań. W następstwie złamania kości skokowej może powstać staw rzekomy, jałowa martwica części kości lub zrost opóźniony.

Złamanie kości piętowej

Złamania kości piętowej powstają w obrębie jej struktury - guza piętowego lub na wysokości stawu skokowo-piętowego. Niektóre złamania (np. oderwanie guza piętowego) powstają w mechanizmie nagłego wzrostu napięcia mięśnia trójgłowego łydki. Inne mogą wystąpić wskutek urazu bezpośredniego, a niektóre przezstawowe są następstwem upadku z wysokości.

Złamanie kości piętowej objawia się bólem i obrzękiem z zatarciem ogólnych obrysów pięty, z wyraźnym poszerzeniem struktury. Dochodzi również do zniesienia ruchów w stawie skokowo-piętowym. Na podeszwowej stronie stopy obserwuje się wylewy krwawe.

Leczenie izolowanych złamań pozastawowych polega na unieruchomieniu stopy za pomocą opaski elastycznej i nieobciążaniu kończyny przez okres około miesiąca. Złamanie pozastawowe nie wymaga nastawienia. Oderwanie guza piętowego polega na unieruchomieniu stopy w opatrunku gipsowym na 4-6 tygodni lub przeprowadzeniu zabiegu operacyjnego zespalającego powstały wskutek złamania odłam z kością piętową.

Przy uszkodzeniach przezstawowych dąży się do odtworzenia struktury powierzchni stawowych, co nie zawsze jest możliwe nawet przy zastosowaniu leczenia operacyjnego, wyniki terapii złamań przezstawowych często są niekorzystne.

Złamania kości śródstopia i palców

Kości śródstopia łamią się najczęściej w wyniku bezpośredniego urazu, objawia się to nagłym wystąpieniem bólu w obrębie stopy, obrzęku śródstopia i palców oraz trudnościami w przemieszczaniu się.

Leczenie złamań kości śródstopia nie wymaga całkowitego unieruchomienia - zaleca się jedynie noszenie opaski elastycznej i chodzenie na twardej, płaskiej podeszwie. Złamania paliczków palców stopy są również następstwem zadziałania urazu bezpośredniego. Leczy się jej za pomocą unieruchomienia plastrowego założonego okrężnie na złamany palec.

Złamania dalszych nasad kości goleni

Złamaniom dalszych nasad kości goleni towarzyszy często różnego stopnia uszkodzenie aparatu więzadłowego wskutek współistniejących zwichnięć w stawie skokowo-goleniowym. Najczęstszą postacią tego rodzaju złamań są uszkodzenia w obrębie kostki bocznej, powstałe w wyniku gwałtownego i silnego ruchu stopą.

Drugą, co do częstości występowania przyczyną złamania kostki bocznej, jest uraz bezpośredni, np. kopnięcie. Izolowane złamanie kostki przyśrodkowej jest skutkiem urazu pośredniego. W innych rodzajach złamań dalszych nasad kości goleni mechanizm jest bardziej złożony.

Uszkodzenia występujące na tej wysokości objawiają się nagłym bólem i pojawieniem się obrzęku oraz krwiaka w stawie skokowo-goleniowym. Również obserwuje się ograniczenie ruchomości. W złamaniach izolowanych największe dolegliwości bólowe występują w miejscu uszkodzenia, a w złamaniach złożonych objawy są bardziej nasilone - obrzęk i krwiak zacierają bowiem strukturę stawu, stwierdza się patologiczną ruchomość i tarcie odłamów złamania.

Leczenie tego typu uszkodzeń opiera się na nieoperacyjnym ustawieniu odłamów i unieruchomieniu stawu skokowo-goleniowego w opatrunku gipsowym na okres zależny od tego, czy złamanie ma charakter izolowany czy złożony. Gdy odłam jest większy, należy dążyć do operacyjnego odtworzenia powierzchni stawowej.

Mariusz Kłos

Bibliografia
  • "Chirurgia Podręcznik dla studentów", pod red. Jana Fibaka, wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa
  • "Traumatologia narządu ruchu", pod red. Donata Tylmana i Artura Dziaka, wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa