Zespół mięśnia pochyłego przedniego

Splot ramienny przebiega przez wąską przestrzeń, w której łatwo dochodzi do jego ucisku. Z powodu swojego szczególnego położenia znajduje się jakby w zatrzasku.

Mięsień pochyły przedni ogranicza splot ramienny od przodu, natomiast z tyłu obecny jest mięsień pochyły środkowy lub żebro szyjne, w zależności od miejsca, w którym dochodzi do ucisku.

Przykurcz lub przerost mięśnia pochyłego przedniego wywołują naciskanie na splot ramienny. Zespół mięśnia pochyłego przedniego częściej dotyczy kobiet, objawy pojawiają się przeważnie w czwartej i piątej dekadzie życia.

Przyczyny powstawania zespołu mięśnia pochyłego przedniego

Przyczyny zespołu mięśnia pochyłego przedniego są złożone. Za powstawanie objawów chorobowych mogą być odpowiedzialne wady rozwojowe w obrębie układu kostnego (np. dodatkowe żebro szyjne, powiększenie wyrostka poprzecznego kręgu szyjnego, zmiany strukturalne pierwszego żebra) oraz układu mięśniowego (przede wszystkim nieprawidłowe ukształtowanie mięśni pochyłych).

Istotne znaczenie w powstaniu zespołu mięśnia pochyłego przedniego może mieć również obniżenie pasa barkowego, które ma miejsce po urazach, czemu sprzyja wiotkość więzadeł, najbardziej charakterystyczna dla kobiet.

Objawy zespołu mięśnia pochyłego przedniego

Przebieg kliniczny i występujące objawy kliniczne zespołu mięśnia pochyłego przedniego związane są z uciskiem na splot ramienny i tętnicę podobojczykową. Występują dolegliwości bólowe, parestezje i zaburzenia czucia. Dochodzi do osłabienia i zaniku mięśni (przeważnie rąk,które są unerwione przez nerw łokciowy lub pośrodkowy).

Obniżeniu ulega ciśnienie tętnicze krwi, a tętno na tętnicy promieniowej jest osłabione podczas zwrotu głowy w stronę chorej kończyny i jednoczesnego głębokiego wdechu (dochodzi wówczas do ucisku na tętnicę podobojczykową). Ponadto obserwowane są zaburzenia naczynioruchowe w obrębie ręki i palców. U części chorych dominują objawy ruchowe, a u innych czuciowe lub naczyniowe.

Rozpoznanie zespołu mięśnia pochyłego przedniego

Rozpoznanie zespołu mięśnia pochyłego przedniego ustala się na podstawie stwierdzanych nieprawidłowości w czasie badania neurologicznego. Konieczne jest poszerzenie diagnostyki, ponieważ obserwowane objawy mogą wskazywać na uszkodzenie jedynie pojedynczego nerwu, wówczas można przeoczyć proces chorobowy, który rozwija się wyżej, w obrębie splotu ramiennego, z którego wychodzą włókna również do innych nerwów zaopatrujących przede wszystkim kończynę górną.

Często zdjęcia rentgenowskie ukazują rozwojowe zmiany kostne w odcinku szyjno-piersiowym kręgosłupa, przeważnie powiększenie wyrostka poprzecznego siódmego kręgu szyjnego. W procesie diagnostycznym konieczne jest uwzględnienie również innych stanów chorobowych, które mogą przebiegać z uszkodzeniem struktur splotu ramiennego i podobnymi objawami klinicznymi.

Leczenie zespołu mięśnia pochyłego przedniego

Podstawowym sposobem postępowania terapeutycznego w zespole mięśnia pochyłego przedniego jest leczenie zachowawcze (gimnastyka, masaże, nagrzewanie), które wiąże się z korzystnymi efektami. Wstrzykiwanie środków zwiotczających do mięśnia pochyłego przedniego może spowodować obniżenie jego napięcia i ustąpienie dolegliwości bolowych, które często są jedynym objawem chorobowym.

Uporczywe symptomy stanowią wskazanie do podjęcia leczenia operacyjnego. Wybór metody zależy od tego, czy zespołowi mięśnia pochyłego przedniego towarzyszy żebro szyjne. Jeżeli nie stwierdza się go izolowane przecięcie mięśnia wiąże się z wysoką skutecznością i daje natychmiastowe rezultaty w postaci ustąpienia dolegliwości.

W razie wykazania żebra szyjnego samo przecięcie mięśnia pochyłego przedniego jest często niewystarczające, wówczas konieczne jest również usunięcie tego żebra.

Mariusz Kłos

Bibliografia
  • "Prof. dr med. Władysław Jakimowicz Neurologia kliniczna w zarysie Podręcznik dla studentów medycyny", pod red. Mieczysława Goldsztajna, wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa