Zespół kanału łokciowego

Nerw łokciowy wychodzi ze splotu ramiennego i przechodzi przez kanał łokciowy, który jest wytworzony przez nadkłykieć przyśrodkowy kości ramiennej, więzadło ramienno-łokciowe oraz rozcięgno, położone pomiędzy głowami mięśnia zginacza łokciowego nadgarstka.

Do zwężenia kanału prowadzą najczęściej urazy, zmiany zwyrodnieniowe lub zapalne. Często zespół kanału łokciowego pojawia się po obu stronach u tego samego chorego. Oprócz zmian obrzękowych rozwijających się w obrębie samego nerwu, do ucisku może dojść w następstwie nieprawidłowości powstających wokół włókien nerwowych, spowodowanych różnymi stanami klinicznymi.

Objawy zespołu kanału łokciowego

W następstwie procesu uciskowego obserwowanego na wysokości kanału łokciowego, dochodzi do powstania zaburzeń określanych przez pacjentów jako drętwienia i mrowienia, które nasilają się po zgięciu kończyny w stawie łokciowym (wówczas ucisk na nerw nasila się).

Nieprawidłowości obserwowane są w obrębie małego i serdecznego palca. Ponadto w badaniu klinicznym stwierdza się dodatni wynik testu Fromenta - pacjent nie jest w stanie zginać płasko kciuka tak, aby uchwycić np. kartkę papieru. Również obserwuje się dodatni objaw Tinela - parestezje nasilają się podczas opukiwania tzw. rowka łokciowego. Wtórnie dochodzi do osłabienia i zaniku mięśni unerwionych przez nerw łokciowy.

Z innych testów można wykonać tzw. test cyrkla, którego dodatni wynik jest stwierdzany w przypadku niemożności dotknięcia kciukiem palca małego lub test Luthy’ego, który jest pozytywny, kiedy pacjent nie potrafi objąć całym obwodem dłoni butelki, chwytając ją między kciukiem, a palcem wskazującym.

Rozpoznanie zespołu kanału łokciowego

W procesie diagnostycznym zespołu kanału łokciowego uwzględnia się dolegliwości zgłaszane przez pacjenta i objawy obserwowane podczas badania klinicznego. Ustalenie rozpoznania nieraz wymaga przeprowadzenia badań dodatkowych, które obrazują struktury stawu łokciowego. Badania te wykonuje się w celu wykrycia ewentualnych osteofitów.

W różnicowaniu zespołu kanału łokciowego należy brać pod uwagę zespół otworu górnego klatki piersiowej (uszkodzeniu ulegają wówczas różne włókna nerwowe wychodzące ze splotu ramiennego) oraz zespół kanału nadgarstka nerwu łokciowego.

Leczenie zespołu kanału łokciowego

Zespół kanału łokciowego leczy się zachowawczo, stosując miejscowe wstrzyknięcia glikokortykosteroidów, jeśli schorzenie ma charakter zapalny. W razie innych przyczyn powodujących ucisk na nerw łokciowy wskazane jest leczenie operacyjne. W przypadku współistnienia schorzeń układowych konieczna jest ich terapia.

Mariusz Kłos

Bibliografia
  • "Choroby wewnętrzne", Andrzej Szczeklik, wyd. Medycyna Praktyczna, Kraków
  • "Prof. dr med. Władysław Jakimowicz Neurologia kliniczna w zarysie Podręcznik dla studentów medycyny", pod red. Mieczysława Goldsztajna, wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa