Zapalenie pęcherza moczowego

Zapalenie pęcherza moczowego jest częstym schorzeniem spotykanym przede wszystkim u kobiet. Ostry stan rozwija się w następstwie rozprzestrzeniania się drobnoustrojów z niższych partii układu moczowego (jest to tzw. droga wstępująca).

Typową cechą infekcji jest skłonność do jej nawrotów, w ciągu pierwszego roku od wykrycia nieprawidłowości zakażenie pojawia się ponownie nawet u połowy kobiet. Co więcej, za kolejny stan odpowiada ta sama bakteria.

Przyczyny powstawania zapalenia pęcherza moczowego

Nie poznano przyczyny wyjaśniającej mechanizm kolonizacji cewki moczowej i pęcherza, (która w rezultacie prowadzi do zapalenia pęcherza moczowego tylko u niektórych kobiet).

Prawdopodobne wydają się niektóre czynniki: wiek, zaburzenia hormonalne, odporność organizmu, zwłaszcza miejscowa. Większość przypadków zapalenia pęcherza moczowego jest wywoływana przez pałeczkę okrężnicy Escherichia coli.

U mężczyzn za rozwój infekcji odpowiada przede wszystkim zaleganie moczu w pęcherzu wskutek współistnienia przeszkody w jego odpływie, np. w łagodnym rozroście gruczołu krokowego albo zwężeniu cewki moczowej. Z innych schorzeń towarzyszących, które mogą odgrywać rolę w powstaniu zapalenia pęcherza moczowego wymienia się kamicę pęcherzową, czy raka pęcherza moczowego.

Poza tym do czynników ryzyka rozwoju schorzenia należą: cukrzyca, ciąża i połóg, hospitalizacje, cewnik w pęcherzu moczowym, terapia preparatami osłabiającymi odpowiedź układu immunologicznego organizmu, czy zabiegi na drogach moczowych.

Objawy zapalenia pęcherza moczowego

Zapalenie pęcherza moczowego przebiega z zaburzeniami czynności mikcji. Pacjenci zgłaszają potrzebę częstego oddawania moczu, nagłe parcia na pęcherz, dolegliwości bólowe w okolicy nadłonowej. Ponadto może dojść do rozwoju gorączki, niekiedy pojawiają się również nudności i wymioty.

W badaniu ogólnym moczu wykazuje się w części przypadków obecność większych ilości krwinek czerwonych, które zmieniają zabarwienie moczu (krwiomocz) oraz leukocyturię (liczbę krwinek białych przekraczającą wartości prawidłowe) i bakteriomocz. Poza tym nieraz występuje nietrzymanie moczu, a w badaniu klinicznym tkliwość uciskowa okolicy nadłonowej.

Nieleczone zapalenie pęcherza moczowego trwa od kilku do kilkunastu dni. W części przypadków stwierdza się dodatni posiew moczu, zapalenie sromu, czy choroby przenoszone drogą płciową.

Rozpoznanie zapalenia pęcherza moczowego

Zapalenie pęcherza moczowego rozpoznaje się na podstawie obrazu klinicznego schorzenia oraz wyniku badana ogólnego moczu. Ważne jest wykazanie stanów predysponujących do rozwoju zapalenia pęcherza, ponieważ ich wyeliminowanie wiąże się z wyższą skutecznością leczenia infekcji.

Zwykle nie jest konieczne wykonanie badań obrazowych i posiewu moczu (badania te są niezbędne, jeśli dolegliwości nie ustępują w trakcie terapii lub nawracają w ciągu 1-4 tygodni). U chorych bez żadnych objawów klinicznych nie zaleca się wykonywania żadnych badań dodatkowych, za wyjątkiem oceny ogólnej moczu.

Leczenie zapalenia pęcherza moczowego

Zapalenie pęcherza moczowego wymaga podawania antybiotyków, które wykazują działanie wobec konkretnego szczepu chorobotwórczego (jest to tzw. antybiotykoterapia celowana), choć nie ma konieczności wykonywania posiewu moczu jeśli podany antybiotyk wykazuje skuteczność. Jeżeli u pacjentów stwierdza się nawracające zapalenie pęcherza moczowego konieczne jest przedłużenie leczenia.

Ponadto do metod wspomagających należą: spożywanie dużych objętości płynów w ciągu dnia, przyjmowanie preparatów roślinnych, czy oszczędzający tryb życia. Konieczne jest również dbanie o higienę intymną i usunięcie pierwotnych ognisk chorobowych, odpowiedzialnych za rozwój zapalenia pęcherza moczowego.

Rokowanie przy zapaleniu pęcherza moczowego

Rokowanie w zapaleniu pęcherza moczowego często nie jest pomyślne ze względu na nawrotowość schorzenia. Mimo to infekcje w większości przypadków nie prowadzą do poważnych konsekwencji zdrowotnych, ale są związane z uciążliwymi i wstydliwymi dla pacjentów objawami klinicznymi.

Rokowanie jest gorsze w przypadkach współistnienia innych stanów i chorób, zwłaszcza jeśli nie możliwe jest ich wyleczenie.

Mariusz Kłos

Bibliografia
  • "Choroby wewnętrzne", Andrzej Szczeklik, wyd. Medycyna Praktyczna, Kraków
  • "Urologia. Podręcznik dla studentów medycyny", red. nauk. Andrzej Borkowski, wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa