Zapalenie błony śluzowej macicy

Zapalenie błony śluzowej macicy najczęściej rozwija się w następstwie przeprowadzenia zabiegów drogą dopochwową i stanowi istotne powikłanie takiego postępowania. Wskutek poszerzania kanału szyjki macicy lub łyżeczkowania jamy macicy (po poronieniach i w zabiegach diagnostycznych), ale także w następstwie założenia antykoncepcyjnej wkładki wewnątrzmacicznej i po zabiegach diagnostycznych służących obrazowaniu wewnętrznych narządów płciowych kobiet, rozwinąć się może zapalenie błony śluzowej macicy.

Zakażenie występujące po wyłyżeczkowaniu macicy może być spowodowane infekcją chlamydiową (wywołaną przez Chlamydię trachomatis) lub rzeżączkową (zakażenie bakterią Neisseria gonorrhoeae) albo powstać wskutek rozprzestrzenienia się drobnoustrojów, które w warunkach prawidłowych stanowią florę fizjologiczną dróg rodnych kobiety.

Zapalenie błony śluzowej po zabiegach diagnostycznych przeprowadzanych z powodu nieprawidłowych krwawień u kobiet w wieku około- lub pomenopauzalnym zdarzają się niezwykle rzadko. Znacznie częściej dochodzi do rozwoju zapalenia wskutek wyłyżeczkowania jamy macicy z powodu rozwijającego się poronienia, a zwłaszcza w przypadku dokonywania poronień sztucznych (aborcji).

Czynniki ryzyka zapalenia błony śluzowej

Do czynników podwyższających ryzyko rozwoju zapalenia błony śluzowej macicy należą przede wszystkim: częste występowanie drobnoustrojów chorobotwórczych w narządach rodnych kobiet w trakcie poronienia, konieczność rozszerzenia kanału szyjki macicy, co nierzadko doprowadza do przerwania ciągłości jej błony śluzowej.

Dodatkowo niedokładne wyłyżeczkowanie jamy macicy i pozostawienie fragmentów płodu, które są doskonałą pożywką dla bakterii, stanowi istotne ryzyko wystąpienia zapalenia błony śluzowej macicy.

Czynnikiem sprzyjającym rozwojowi zapalenia błony śluzowej jest ponadto przebicie ściany w trakcie zabiegu, co z kolei wiąże się z koniecznością interwencji chirurgicznej i przeprowadzenia operacyjnego zaopatrzenia mięśnia macicy.

W związku z tym profilaktycznie podaje się antybiotyki (np. doksycyklinę lub ampicylinę) kobietom z czynnikami ryzyka, które dodatkowo przebyły zapalenie przydatków w przeszłości oraz kiedy dokonuje się wyłyżeczkowania jamy macicy przy obecności wkładki wewnątrzmacicznej.

Również profilaktyczna antybiotykoterapia jest stosowana w przypadkach usunięcia ciąży obumarłej. Podawanie środków przeciwbakteryjnych istotnie zmniejsza ryzyko rozwoju zapalenia błony śluzowej macicy i przydatków.

Objawy zapalenia błony śluzowej

Przebieg kliniczny zapalenia błony śluzowej charakteryzuje się występowaniem gorączki, dolegliwości bólowych okolicy podbrzusza i niewielkich krwawień z macicy. Podczas badania ginekologicznego pacjentki zgłaszają bolesność obecną przy dotykaniu macicy. Czasem w związku z rozprzestrzenieniem zakażenia na sąsiednie obszary wewnętrznych narządów płciowych, mogą pojawić się objawy przypominające zapalenie przydatków.

Przed wdrożeniem leczenia antybiotykami konieczne jest wykonanie posiewu wydzieliny z kanału szyjki macicy, ponieważ uzyskany wynik często wskazuje na obecność mieszanej infekcji, wywołanej zarówno przez bakterie tlenowe, jak i beztlenowe.

Leczenie zapalenia błony śluzowej

Po pobraniu wydzieliny na posiew mikrobiologiczny, ale jeszcze przed uzyskaniem wyników, podaje się leki przeciwbakteryjne, najczęściej penicyliny naturalne lub półsyntetyczne albo środki farmakologiczne z grupy cefalosporyn.

W cięższych przypadkach zapalenia błony śluzowej stosuje się leczenie skojarzone z użyciem klindamycyny i aminoglikozydu, a w niektórych przypadkach łącznie podawać można cefalosporynę z doksycykliną. Antybiotykoterapia, ewentualnie zmodyfikowana po otrzymaniu wyniku posiewu (musi być zgodna z wrażliwością bakterii na dany antybiotyk), prowadzona jest przez okres około 2 tygodni.

W przypadkach opanowania infekcji, ale przy obecności plamienia z macicy, można zastosować estrogeny, które prowadzą do szybszej odbudowy błony śluzowej w obrębie macicy. Kiedy nie ma dobrej odpowiedzi na zastosowane leczenie sprawdzić należy, czy nie doszło do rozwoju powikłań w postaci ropniaka przydatków, ropnia zatoki Douglasa oraz licznych mikroropni w mięśniu macicy.

Mariusz Kłos

Bibliografia
  • "Położnictwo i ginekologia", red. nauk. Grzegorz H. Bręborowicz, wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa
  • "Ginekologia praktyczna", red. Pschyrembel Willibald, Strauss Günter, Petri Eckhard, wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa