Wole miąższowe proste

Wole miąższowe proste (Struma parenchymatosa simplex) to powiększenie tarczycy, które przebiega zwykle bez objawów niedoczynności lub nadczynności tarczycy. Wole miąższowe utworzone jest jednolicie z miąższu tarczycy - małych pęcherzyków ubogich w koloid. Przez tę zmianę dochodzi do ucisku tchawicy i narządów sąsiednich (przełyk, nerwy krtaniowe, duże naczynia) powodując w ten sposób duszność, sinicę twarzy oraz trudności w połykaniu oraz świst wdechowy.

Najczęściej powstaje w wyniku niedoboru jodu w ustroju i może pojawić się zwłaszcza w okresie dojrzewania, pokwitania, u kobiet w ciąży (rozrośnięta tarczyca utrzymuje ustrój w stanie eutyreozy). Wole zwykle zlokalizowane jest w obrębie szyi, ale sięgać może do śródpiersia - wole zamostkowe.

Wole śródpiersiowe (struma endothoracica) to wole sięgające do poziomu łuku aorty lub poniżej. Jeżeli wole jest zbyt dużych rozmiarów może doprowadzić do porażenia nerwu krtaniowego.

Wole zamostkowe (struma reirosternalis) to wole sięgające do poziomu śródpiersia do rękojeści mostka lub przyczepu pierwszego żebra.

Przyczyny powstawania wola miąższowego prostego

Najczęstszą przyczyną rozrostu gruczołu tarczowego jest:
- niewydolność enzymatyczna o podłożu genetycznym np. brak enzymów proteolitycznych blokuje uwalnianie się (z tyreoglobuliny do krwi) tyroksyny i trójjodotyroniny,
- długotrwały niedobór jodu w diecie,
- niewłaściwe żywienie: np. kapusta, brukiew, rzepa zawierają rodniki wolotwórcze. Dotyczy to szczególnie ludzi z terenów podgórskich ubogich w jod,
- stosowanie leków, np. z grupy tiomocznika (narusza wewnątrztarczycowe układy enzymatyczne) lub leki psychotropowe zawierające sole litu czy inne leki stosowane w terapii gruźlicy,
- okres dojrzewania - zwiększa się wówczas zapotrzebowanie na tyroksynę,
- ciąża - zwiększa się wówczas zapotrzebowanie na jod oraz jako wynik działania tyreotropiny kosmówkowej.

Objawy wola miąższowego prostego

Typowe objawy wola to:
- powiększenie tarczycy (często niesymetryczne),
- objawy ucisku wola na tchawicę,
- możliwe przemieszczenie krtani,
- charakterystyczny oddechowy świst stenotyczny (stridor),
- możliwy zastoinowy zespół żyły głównej górnej w przypadku wola śródpiersiowego.

Diagnoza wola miąższowego prostego

W rozpoznaniu wykorzystuje się często podwyższony test jodochwytności (T24) oraz stwierdzenie charakterystycznych objawów, w kontekście czynników sprzyjających powstaniu wola.

Leczenie wola miąższowego prostego

Leczenie wola w przypadku niedoboru jodu opiera się na kilkumiesięcznej terapii roztworem Lugola.

W pozostałych przypadkach zaleca się długotrwałą terapię małymi dawkami tyreoidyny, której pozytywne efekty następują średnio po ok. 1,5 roku.

Leczenie chirurgiczne stosowane jest w przypadku dużego wola i słabych wyników w leczeniu tyreoidyną.

Żaneta Malec

Bibliografia
  • "Choroby wewnętrzne", Andrzej Szczeklik, wyd. Medycyna Praktyczna, Kraków
  • "Choroby wewnętrzne", Franciszek Kokot, wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa
  • "Interna", Włodzimierz Januszewicz, Franciszek Kokot, wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa