Wnętrostwo

Wnętrostwo odnosi się do wrodzonego braku zstąpienia jądra do moszny. Proces prawidłowego przemieszczania się narządu z jamy brzusznej nie doprowadza do jego umiejscowienia się w worku mosznowym.

Konsekwencją tego nieleczonego stanu jest bezpłodność lub obniżona płodność mężczyzny w wieku produkcyjnym oraz zwiększone ryzyko rozwoju nowotworu złośliwego jądra.

Organ ten w warunkach prawidłowych zstępuje do worka mosznowego najwcześniej przed zakończeniem ciąży, a najpóźniej pod koniec pierwszego roku życia. Schorzenie dotyczy nawet kilku procent urodzonych chłopców, a u wcześniaków, co trzeciego noworodka.

Jednak wraz z upływem kolejnych miesięcy odsetek chłopców z wnętrostwem systematycznie spada w obu grupach (u wcześniaków i urodzonych w prawidłowym czasie). Po upływie roku jądro już samo nie zstępuje. U osób dorosłych niecały procent mężczyzn dotkniętych jest tym problemem.

Przyczyny wnętrostwa

Wśród czynników sprzyjających niezstąpieniu jądra do worka mosznowego wyróżnia się przyczyny mechaniczne i hormonalne. Pierwsze z nich dotyczą nieprawidłowości występujących w obrębie struktur biorących udział w przemieszczaniu jądra - jądrowodu oraz kanału pachwinowego (wskutek jego zarośnięcia).

Poza tym wnętrostwo może być spowodowane zbyt krótkimi naczyniami powrózka. Z przyczyn hormonalnych wymienia się najczęściej nieprawidłowe funkcjonowanie jądra i najądrza, brak odpowiedzi ze strony narządów docelowych, nieprawidłową czynność w zakresie osi podwzgórze-przysadka-narządy płciowe.

Dodatkowo znaczenie mogą odgrywać współistniejące zaburzenia rozwojowe innych struktur tej okolicy (często obserwuje się wady najądrza z wnętrostwem).

Rozpoznanie wnętrostwa

U niemowląt i noworodków brak jednego lub obu jąder jest zauważalny w czasie badania fizykalnego. W prawdziwym wnętrostwie dodatkowo moszna po stronie chorej może nie być właściwie rozwinięta.

W rozpoznaniu wnętrostwa podstawowe znaczenie ma badanie pacjenta i stwierdzenie nieobecności jądra w mosznie. Wskazane jest również poszukiwanie narządu w jamie brzusznej badaniem ultrasonograficznym i laparoskopią. Z innych badań obrazowych można wykonać tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny, ukazujące obecność i lokalizację jądra lub obu jąder.

Leczenie wnętrostwa

Uważa się, że zastosowanie hormonalnej terapii zastępczej przy użyciu hCG lub hormonu uwalniającego LH powoduje zstąpienie jądra u kilkunastu procent chorych, ale powodzenie zależne jest od lokalizacji organu przed wdrożeniem leczenia.

Operacja chirurgiczna jest aktualnie postępowaniem najważniejszym i powinna być przeprowadzona przed ukończeniem 1. roku życia. Wybór metody postępowania zależy od wyniku badania przedoperacyjnego. W każdej z zastosowanych technik jądro jest umiejscawiane w błonie kurczliwej wewnątrz moszny.

Powikłania wnętrostwa

Do następstw wnętrostwa należy rozwój nowotworów jądra, bezpłodność i skręt jądra (ostatnie powikłanie jest rzadkim stanem pojawiającym się w niezstąpionym jądrze). Wewnątrzbrzusznie umiejscowione organy odpowiadają za zwiększoną liczbę nowotworów złośliwych.

Nie ma danych, czy przeprowadzone zabiegi chirurgiczne sprowadzenia jądra do moszny powodują spadek liczby guzów. Zaleca się usunięcie niezstąpionego narządu u niedawno zdiagnozowanego mężczyzny przed 35. rokiem życia, natomiast nie trzeba takiego zabiegu przeprowadzać u osób starszych (ryzyko rozwoju nowotworu jest mniejsze u takich pacjentów, niż powikłania związane z zabiegiem operacyjnym).

Mariusz Kłos

Bibliografia
  • "Pediatria", red. nauk. Krystyna Kubicka, Wanda Kawalec, wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa
  • "Urologia. Podręcznik dla studentów medycyny", red. nauk. Andrzej Borkowski, wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa
  • "Podręcznik urologii Diagnostyka i leczenie" Mike B. Siroky, Robert D. Oates, Richard K. Babayan, red. wyd. pol. Krzysztof Bar, wyd. Czelej, Lublin