Wirusowe zapalenia stawów

Wirusowe zapalenie stawów jest stanem klinicznym związanym z obecnością wirusów w strukturach stawowych. Jest schorzeniem rzadszym niż bakteryjne zapalenie stawów. Pojawić się może u osób z czynnikami ryzyka, najczęściej wywołane jest przez parwowirusa B19, wirusa różyczki (zwłaszcza u dorosłych kobiet), świnki (przede wszystkim u mężczyzn), wirusa HIV, wirusy zapalenia wątroby typu B lub C. Zakażenie jamy stawowej prowadzi do rozwoju procesu zapalnego w obrębie stawu i wystąpienia objawów klinicznych.

Objawy wirusowego zapalenia stawów

Wirusowe zapalenie stawów charakteryzuje się nagłym początkiem i przebiegają pod postacią symetrycznych zapaleń małych stawów, przede wszystkim rąk i stóp. Objawy pojawiają się po kilku dniach od zakażenia wirusowego. Niekiedy bywają również zajęte stawy kolanowe, skokowe, barkowe i łokciowe.

Wirusowe zapalenia stawów wywołane przez wirusa różyczki ustępują szybko, ale czasem mogą utrzymywać się nawet przez okres roku od zachorowania. W zakażeniach wirusem wątroby typu B dolegliwości stawowe stwierdza się przez okres 1-3 tygodni, następnie cofają się wraz z wystąpieniem żółtaczki. Natomiast u osób zakażonych wirusem HIV zwykle występuje ból lub zapalenie jednego stawu, głównie kolanowego.

Ponadto mogą pojawić się cechy zespołu suchości, reaktywnego lub łuszczycowego zapalenia stawów u osób zakażonych wirusem HIV. Dominującymi objawami klinicznymi schorzenia stawów są bóle i obrzęki stawowe, ponadto dochodzi do ograniczenia ruchomości, struktury są zaczerwienione.

Rozpoznanie i powikłania przy wirusowym zapaleniu stawów

Rozpoznanie wirusowego zapalenia stawów opiera się przede wszystkim na wywiadzie chorobowym i objawach klinicznych, ze szczególnym uwzględnieniem chorób wirusowych współistniejących, przebytych urazów okolic stawowych, przyjmowania narkotyków i obecności utajonych ognisk chorobowych.

Niestety w przypadku wirusowego zapalenia stawów trudno jest wykazać obecność drobnoustroju w płynie stawowym, co dawałoby bezpośrednie potwierdzenie wirusowego charakteru schorzenia. Pomocne mogą okazać się badania obrazowe, przede wszystkim ultrasonografia lub zdjęcie radiologiczne stawu zajętego procesem chorobowym oraz scyntygrafia lub tomografia komputerowa kości.

Ponadto rezonans magnetyczny może wykazać zmiany obrzękowe w obrębie tkanek miękkich i stawów, a także potwierdzić współistnienie zapalenia szpiku kostnego.

W niektórych przypadkach wirusowego zapalenia stawów dojść może do rozwoju groźnych powikłań, przede wszystkim martwicy kości, przejścia procesu zapalnego na kość lub szpik kostny. Czasem powstają przetoki jamy stawowej. Niekiedy rozwija się trwałe ograniczenie ruchomości w obrębie stawu zajętego procesem chorobowym.

Leczenie wirusowego zapalenia stawów

W przypadku wirusowego zapalenia stawów nie podaje się antybiotyków, ponieważ nie są one skuteczne w tym typie zakażenia. Stosuje się tylko postępowanie objawowe, mające na celu przeciwdziałać bólowi, obrzękowi i ograniczonej ruchomości zajętego procesem chorobowym stawu.

W tym celu podaje się środki farmakologiczne z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Zaleca się również wczesne uruchamianie stawu w celu zapewnienia właściwego odżywiania i nawilżania gojącej się chrząstce stawowej, zapobiega to również rozwojowi włóknistych zrostów w obrębie stawu.

Mariusz Kłos

Bibliografia
  • "Choroby wewnętrzne", Andrzej Szczeklik, wyd. Medycyna Praktyczna, Kraków
  • "Interna", Włodzimierz Januszewicz, Franciszek Kokot, wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa
  • "Pediatria", red. nauk. Krystyna Kubicka, Wanda Kawalec, wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa