Wady wrodzone dróg moczowych

Wady wrodzone dróg moczowych to wszystkie nieprawidłowości anatomiczne występujące w drogach moczowych, a spowodowane czynnikami oddziałującymi jeszcze w czasie życia wewnątrzmacicznego. Do wad tych zalicza się nieprawidłowości w obrębie moczowodów, pęcherza moczowego i cewki moczowej, które mogą przebiegać z nieprawidłową ilością narządów bądź ich niewłaściwą budową anatomiczną.

Objawy wad wrodzonych dróg moczowych

Przebieg kliniczny bywa różny i zależy od rodzaju wady, stopnia nieprawidłowości i od tego jaka część dróg moczowych ma niewłaściwą budowę. Jednym z dominujących objawów jest nieprawidłowy odpływ moczu prowadzący do jego zalegania na różnej wysokości dróg moczowych-poszerzeniu ulegają moczowody, wzrasta wymiar nerek.

Groźnym powikłaniem bywają rozwijające się zakażenia układu moczowego (często niepoddające się leczeniu i nawracające), nieraz prowadzące do nieodwracalnych zmian w nerkach. Powoduje to zaburzenie funkcji nerek i zniszczenie ich struktury. Szybko może rozwinąć się przewlekła niewydolność nerek.

Rozpoznanie ustala się w oparciu o wyniki badań obrazowych. Podejrzenie mogą budzić często pojawiające się i nawracające zakażenia układu moczowego. Badaniem pierwszego rzutu jest ultrasonografia. W przypadku wątpliwości i rozpoznania wad wykonuje się badania bardziej specjalistyczne.

Leczenie wad wrodzonych dróg moczowych

Najlepszym sposobem leczenia jest chirurgiczna korekcja wady. Dąży się do szybkiego zniesienia zastoju moczu i doprowadzenia dróg moczowych do stanu, w którym przepływ moczu będzie zbliżony do fizjologicznego. Leczenie ukierunkowane jest również na zwalczanie zakażeń układu moczowego, powszechnie występujących u chorych z wadami dróg moczowych. Należy pamiętać o systematycznej kontroli ciśnienia tętniczego krwi i przeprowadzania okresowych badań ogólnych moczu.

Poszczególne wady dróg moczowych

Wady cewki moczowej
Jedną z najczęstszych wad układu moczowego mężczyzn jest zastawka cewki tylnej. Pojawia się zaburzenie w odpływie moczu i powikłania związane z tym stanem (odpływy pęcherzowo-moczowodowe, moczowody olbrzymie, wodonercze najczęściej dwustronne). W okresie młodzieńczym występować mogą: moczenie dzienne i nocne, zaburzenia oddawania moczu, narastająca przewlekła niewydolność nerek. Do innych wad cewki moczowej należą: wierzchniactwo i spodziectwo (nieprawidłowe ujście cewki moczowej), zwężenia, zarośnięcie, uchyłki, niedorozwój cewki moczowej.

Wady pęcherza moczowego
Wśród najczęstszych wad pęcherza moczowego wymienia się: niewykształcenie pęcherza, uchyłki, wynicowanie, zdwojenie, pęcherz wielokomorowy i klepsydrowaty. Często wady pęcherza moczowego towarzyszą wadom innych układów. Mogą objawiać się utrudnieniem w odpływie moczu i powstaniem wodonercza. Ponadto wystąpić mogą zaburzenia w oddawaniu moczu (przede wszystkim mimowolne moczenie) i zakażenia układu moczowego.

Wady moczowodów
Do najczęstszych wad moczowodu należy jego zwężenie. Dominującym objawem jest wodonercze jedno lub dwustronne, często dochodzi do poszerzenia moczowodu. Innymi wadami są: nieprawidłowe ujścia do pęcherza moczowego (co wtórnie powodować może odpływy pęcherzowo-moczowodowe), uchyłki, zastawki, moczowody olbrzymie. Zdarzają się również wady w postaci ujścia moczowodów do innych narządów (pochwa, skóra krocza), co może objawiać się kropelkowym niekontrolowanym wyciekiem moczu i rozwojem zakażeń układu moczowego. Z wad moczowodów niedających nieraz żadnych objawów należy wymienić: zdwojenie, czy całkowite podwojenie moczowodu z podwójnym ujściem do pęcherza moczowego.

Mariusz Kłos

Bibliografia
  • "Choroby wewnętrzne", Andrzej Szczeklik, wyd. Medycyna Praktyczna, Kraków
  • "Interna", Włodzimierz Januszewicz, Franciszek Kokot, wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa
  • "Pediatria", red. nauk. Krystyna Kubicka, Wanda Kawalec, wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa