Submikroskopowe kłębuszkowe zapalenie nerek

Submikroskopowe kłębuszkowe zapalenie nerek należy do chorób z grupy glomerulopatii, objawia się zespołem nerczycowym i charakteryzuje się całkowitym brakiem zmian w tkance nerek w mikroskopie świetlnym, a tylko obecnością tzw. spłaszczenia wypustek podocytów w mikroskopie elektronowym. Jest najczęstszą przyczyną obecności białka w moczu u dzieci, również występuje u osób dorosłych, przeważa płeć męska.

Nie poznano do końca przyczyny powstawania zmian - zakłada się, że nieznany czynnik krążący we krwi doprowadza do zmian elektrostatycznych na poziomie komórkowym nerek, stąd obserwowane zmiany w mikroskopie elektronowym i wzmożona przepuszczalność białek surowicy krwi trafiających w większej ilości do moczu. Istotną rolę w powyższych zmianach odgrywać może również układ immunologiczny, być może pobudzany w wyniku infekcji wirusowej u osób ze szczególnymi predyspozycjami genetycznymi.

Objawy submikroskopowego kłębuszkowego zapalenia nerek

Typowym objawem submikroskopowego kłębuszkowego zapalenia nerek jest zespół nerczycowy (w skrócie jest to stan kliniczny charakteryzujący się przekraczającą 3,5 grama utratą białka z moczem w ciągu doby, obecnością lipidów w moczu i wzrostem ich poziomu we krwi oraz obniżeniem stężenia albumin i obecnością obrzęków).

Submikroskopowe kłębuszkowe zapalenie nerek zwykle przebiega z prawidłową funkcją nerek i z ciśnieniem tętniczym w normie lub nieco tylko podwyższonym. Jedynie w cięższych postaciach może dojść do spadku przepływu krwi przez nerki i obniżenia objętości wydalanego moczu.

Przejściowe nadciśnienie tętnicze pojawia się u około co piątej osoby dorosłej z submikroskopowym kłębuszkowym zapaleniem nerek. W badaniu moczu stwierdza się obecność białka, często znacznie przekraczająca ilość definiowaną jako zespół nerczycowy (3,5 grama w ciągu doby), rzadziej obecne są czerwone krwinki w moczu.

W surowicy krwi obserwuje się zmiany stężeń przeciwciał, mocznik i kreatynina zwykle pozostają w granicach normy, szybki wzrost ich stężenia może świadczyć o odwracalnej ostrej niewydolności nerek. Oprócz objawów klinicznych i zmian laboratoryjnych pewne rozpoznanie może być postawione po wykonaniu biopsji nerki i ocenie morfologicznej wycinka, co pozwala na zróżnicowanie submikroskopowego kłębuszkowego zapalenia nerek z innymi przyczynami zespołu nerczycowego.

Leczenie submikroskopowego kłębuszkowego zapalenia nerek

W postępowaniu terapeutycznym dąży się do uzyskania remisji - obniżenia białkomoczu dobowego. W tym celu najpowszechniejszymi lekami są kortykosteroidy (prednizon podawany doustnie). Początkowo dawki są wyższe, wraz ze spadkiem i ustępowaniem białkomoczu zmniejsza się dawkę, aż do całkowitego odstawienia leku.

Inne leki (cyklofosfamid i cyklosporyna) podawane są w przypadkach nawrotów, w razie nieskuteczności leczenia sterydami oraz przy występowaniu skutków ubocznych powyższych leków. Z rzadziej stosowanych substancji w terapii choroby należy wymienić: lewamizol, azatioprynę, mykofenolan mofetylu.

Submikroskopowe kłębuszkowe zapalenie nerek może mieć różny przebieg, najczęściej nawroty pojawiają się po okresach remisji (samoistne remisje u osób nieleczonych występują nawet u blisko połowy chorych). Niemniej rokowanie jest dobre, rzadko dochodzi bowiem do rozwoju przewlekłej niewydolności nerek.

Najczęstszy problem stanowią powikłania spowodowane leczeniem submikroskopowego kłębuszkowego zapalenia nerek. Czasem obserwuje się progresję zmian w kierunku innych typów kłębuszkowego zapalenia nerek - zwłaszcza rozwinąć się może ogniskowe segmentalne stwardnienie kłębuszków nerkowych, o czym świadczyć może rozwijające się pogorszenie czynności nerek.

Mariusz Kłos

Bibliografia
  • "Choroby wewnętrzne", Andrzej Szczeklik, wyd. Medycyna Praktyczna, Kraków
  • "Interna", Włodzimierz Januszewicz, Franciszek Kokot, wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa
  • "Nefrologia", C. Craig Tisher i Ch. S. Wilcox, wyd. polskie pod red. Mariana Klingera, wyd. Urban & Partner, Wrocław