Spodziectwo

Spodziectwo należy do najczęstszych wad wrodzonych występujących u chłopców i jest rozwojową wadą cewki moczowej i prącia, cechuje się nieprawidłową lokalizacją ujścia zewnętrznego cewki.

Ponadto z reguły współistnieje rozszczepienie napletka, z jego nadmiarem na powierzchni grzbietowej oraz przygięcie prącia (związane z obecnością łącznotkankowego pasma - struny), które często jest małe i niedorozwinięte.

Spodziectwo poza nieprawidłowością w zakresie budowy narządów płciowych wiąże się z innymi niekorzystnymi następstwami.

Częstość występowania spodziectwa

Częstość występowania spodziectwa określana jest na kilka przypadków na tysiąc urodzeń, niekiedy spodziectwo współistnieje rodzinnie. U dziewczynek występuje rzadko (ujście cewki moczowej położone jest wtedy zazwyczaj na wysokości pierścienia błony dziewiczej) i z reguły nie powoduje objawów ze strony układu moczowego, tylko w skrajnych przypadkach położone jest głębiej, w pochwie i może łączyć się z wysiłkowym nietrzymaniem moczu.

Podział spodziectwa

Ze względu na umiejscowienie zewnętrznego ujścia cewki moczowej wyróżnia się spodziectwo żołędziowe (ujście w obrębie żołędzi), rowkowe (w rowku zażołędnym), prąciowe (w obrębie trzonu prącia), prąciowo-mosznowe (w okolicy kąta prąciowo-mosznowego), mosznowe (w obrębie tzw. szwu moszny), kroczowe (w kroczu) i wadę bez spodziectwa (zewnętrzne ujście cewki moczowej jest zlokalizowane na szczycie żołędzi, ale prącie pozostaje zagięte, napletek z reguły jest zachowany). W przypadkach głębokich postaci spodziectwa wymagana jest diagnostyka w kierunku różnicowania płci.

Objawy spodziectwa

U dzieci spodziectwo prowadzi do zaburzeń mikcji - chłopcy oddają mocz strumieniem skierowanym ku dołowi, zanieczyszczając spodnie i obuwie, z czasem przyzwyczajając się z tego powodu do mikcji w pozycji siedzącej, co związane jest z kolei z problemami o charakterze psychologiczno-społecznym.

Często współistniejące ze spodziectwem zwężenie ujścia zewnętrznego cewki moczowej powoduje zaleganie moczu i poszerzenie górnych dróg moczowych. U osób dorosłych poza tym spodziectwo związane jest z upośledzonym współżyciem płciowym i zdolnościami prokreacyjnymi, przygięcie prącia bowiem zaburza lub uniemożliwia odbycie stosunku, a nieprawidłowa lokalizacja ujścia cewki utrudnia złożenie nasienia w fizjologicznym położeniu.

Mechanizm zwieraczowy pęcherza jest prawidłowo wykształcony, trzymanie moczu jest więc czynnością niezaburzoną.

Leczenie spodziectwa

Spodziectwo leczy się wyłącznie operacyjnie. Zabieg ma na celu wyprostowanie prącia aby uzyskać prawidłowy wynik kosmetyczny i czynnościowy (zarówno odnośnie oddawania moczu, jak i funkcji seksualnych). Ponadto w czasie operacji wytwarza się brakujący odcinek cewki moczowej.

Według wielu zwolenników zabieg powinien być przeprowadzony w wieku 6-12 miesięcy życia, bowiem operacja w tym czasie nie obciąża i nie zaburza w przyszłości życia płciowego leczonego w dzieciństwie mężczyzny. Zalecane są zabiegi jednoetapowe, brakujący odcinek cewki moczowej wytwarza się ze skóry prącia.

Mariusz Kłos

Bibliografia
  • "Pediatria", red. nauk. Krystyna Kubicka, Wanda Kawalec, wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa
  • "Urologia. Podręcznik dla studentów medycyny", red. nauk. Andrzej Borkowski, wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa