Słaba śródporodowa czynność skurczowa macicy

Słaba czynność skurczowa jest nieprawidłowością dotyczącą sił wydalających i występuje kiedy skurcze mięśniówki macicy są zbyt słabe, krótkie lub rzadkie, co uniemożliwia regularne postępowanie porodu.

Nie każde osłabienie skurczów oznacza słabą czynność skurczową, np. po pęknięciu pęcherza płodowego występuje krótka fizjologiczna przerwa w skurczach. W ocenie słabej czynności skurczowej ważne jest, czy pęcherz płodowy jest zachowany, czy pękł (dopóki jest obecny, osłabienie czynności skurczowej mięśni macicy jest sprawą drugorzędną).

Podczas wewnątrzowodniowego pomiaru ciśnienia o osłabionej czynności skurczowej mówi się, gdy rejestrowane wartości ciśnienia wynoszą 25-30 milimetrów słupa rtęci lub kiedy w okresie rozwierania szyjki macicy częstość skurczów jest mniejsza niż 3 w czasie 10 minut.

Klasyfikacja słabej śródporodowej czynności skurczowej macicy

Pierwotnie słaba czynność skurczowa występuje od początku porodu, skurcze są rzadkie, słabe i krótkie, poród nie może rozwinąć się więc prawidłowo. O wtórnej osłabionej czynności skurczowej mówi się natomiast, kiedy przez jakiś czas skurcze są prawidłowe, ale w trakcie porodu dochodzi do ich osłabienia, a przerwy między nimi wydłużają się.

Przyczyną problemów wtórnych jest zmęczenie mięśni macicy i brzucha, wskutek wykonanej dotychczas pracy, dlatego wtórne osłabienie czynności skurczowej jest problemem z wyczerpania.

Słaba śródporodowa czynność skurczowa macicy mieć charakter czynnościowy albo być wywołane trudnymi lub niemożliwymi do przezwyciężenia oporami porodowymi, np. kiedy występuje wąska miednica, nieprawidłowe wstawianie się lub ułożenie główki, gdy części miękkie kanału rodnego są niepodatne na rozciąganie albo gdy występują blizny, czy zwężenia w obrębie szyjki macicy. Na pokonywaniu tych przeszkód wyczerpują się siły porodowe.

Ważnym aspektem jest również sprawdzenie, czy pęcherz moczowy jest pusty, ponieważ jego wypełnienie hamuje czynność skurczową macicy.

Leczenie słabej śródporodowej czynności skurczowej macicy

Na początku porodu nasilenie słabej czynności skurczowej można rozpocząć metodami fizycznymi. Należą do nich opróżnienie pęcherza moczowego i jelit (doodbytniczy wlew jest najczęściej najsilniejszym środkiem naskurczowym), ciepła kąpiel lub ciepły prysznic (kąpiel zaleca się, kiedy zachowany jest pęcherz płodowy, po jego pęknięciu istnieje ryzyko zakażenia, dlatego można jedynie wziąć prysznic).

Jeżeli zastosowanie tych metod nie doprowadzi do rozwoju akcji porodowej, wdrożyć należy leczenie farmakologiczne. Obecnie najczęściej stosowanymi lekami są preparaty oksytocyny, do wzniecenia porodu stosuje się ponadto prostaglandynę E2. Środki naskurczowe mogą być podawane w uzasadnionych przypadkach, a najważniejszym wskazaniem jest osłabienie czynności skurczowej.

Nie wolno zalecać środków naskurczowych, zanim rodząca nie zostanie zbadana zewnętrznie i wewnętrznie oraz nim nie wykona się badania kardiotokograficznego (obrazującego czynność serca płodu i mięśnia macicy).

Mariusz Kłos

Bibliografia
  • "Położnictwo i ginekologia", red. nauk. Grzegorz H. Bręborowicz, wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa
  • "Położnictwo praktyczne i operacje położnicze", red. Pschyrembel Willibald, Dudenhausen Joachim, wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa