Podostra skórna postać liszaja rumieniowatego

Podostra skórna postać liszaja rumieniowatego jest szczególną odmianą tocznia rumieniowatego układowego, w której stwierdza się pewne cechy tego schorzenia, ale zazwyczaj różni się łagodnym przebiegiem klinicznym bez zajęcia procesem chorobowym nerek.

Typową cechą jest bardzo nasilona nadwrażliwość na światło słoneczne oraz obecność przeciwciał Ro lub La w surowicy krwi pacjentów (wykrywane są w ponad połowie przypadków, ich poziomy wahają się w przebiegu schorzenia). Przypuszcza się, że markery te są odpowiedzialne za wytworzenie znacznej nadwrażliwości na światło słoneczne.

Objawy podostrej skórnej postaci liszaja rumieniowatego

Podostra skórna postać liszaja rumieniowatego cechuje się rozwojem zmian w obrębie twarzy, tułowia i kończyn. Rozróżnia się dwie odmiany schorzenia: obrączkowatą i łuszczycopodobną. U niektórych pacjentów stwierdza się jednocześnie pewne cechy kliniczne obu postaci.

Podobieństwo wykwitów skórnych do obserwowanych w łuszczycy jest nieraz tak duże, że jedynie specjalistyczne badania morfologiczne pomagają w odróżnieniu obu jednostek chorobowych.

W postaci obrączkowatej nieprawidłowości są rumieniowo-obrzękowe, a w okresach nasilenia schorzenia również wysiękowe, z powierzchowną martwicą naskórka i tworzeniem się strupów. Bliznowacenia najczęściej nie stwierdza się.

Przebieg kliniczny podostrej skórnej postaci liszaja rumieniowatego jest z reguły przewlekły i charakteryzuje się zaostrzeniami procesu chorobowego po narażeniu na działanie promieniowania słonecznego. Narządy wewnętrzne są zajęte tylko w niektórych przypadkach, a nieprawidłowości w obrębie nerek należą do rzadkości.

Często pojawiają się jednak dolegliwości bólowe ze strony mięśni i stawów, w okresie nawrotów mogą mieć szczególne nasilenie, dodatkowo współistnieć z gorączką. Istnieje ryzyko rozprzestrzenienia się przeciwciał z surowicy krwi kobiety w ciąży do płodu i pojawienia się objawów klinicznych u noworodków.

Rozpoznanie podostrej skórnej postaci liszaja rumieniowatego

Podostra skórna postać liszaja rumieniowatego jest diagnozowana na podstawie cech klinicznych schorzenia. Typowy wygląd (zmiany zapalne, rumieniowate, łuszczycopodobne lub obrączkowate) i lokalizacja wykwitów skórnych (głównie tułów i twarz) wraz z wybitną nadwrażliwością na promieniowanie słoneczne i przewlekły przebieg schorzenia, wskazują na podostrą skórną postać liszaja rumieniowatego.

W badaniach laboratoryjnych surowicy krwi pacjentów stwierdza się obecność typowych przeciwciał, a w badaniu immunopatologicznym i histologicznym, charakterystyczne cechy choroby. Ponadto odczyny rumieniowe w próbach świetlnych są najczęściej przedłużone i upodabniają się do typowych wysypek chorobowych obserwowanych w przebiegu podostrej postaci skórnej liszaja rumieniowatego.

W różnicowaniu podostrej skórnej postaci liszaja rumieniowatego uwzględnia się przede wszystkim nieprawidłowości spowodowane przyjmowaniem niektórych preparatów farmakologicznych, dodatkowo pęcherzyca rumieniowata i łuszczyca mogą dawać podobne objawy kliniczne, konieczne jest zatem wykluczenie tych jednostek chorobowych.

Leczenie podostrej skórnej postaci liszaja rumieniowatego

Podostra skórna postać liszaja rumieniowatego może być leczona z zastosowaniem środków przeciwmalarycznych z niewielkimi dawkami glikokortykosteroidów, co daje zadawalające efekty kliniczne.

Część chorych reaguje dobrze na glikokortykosteroidy skojarzone z preparatami immunosupresyjnymi, czyli schemat postępowania w tych przypadkach jest podobny do leczenia tocznia rumieniowatego układowego. Zastosowana terapia wiąże się u większości pacjentów z korzystną poprawą stanu klinicznego.

Mariusz Kłos

Bibliografia
  • "Choroby skóry dla studentów medycyny i lekarzy", Stefania Jabłońska, Tadeusz Chorzelski, wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa
  • "Dermatologia i wenerologia, podręcznik dla szkół medycznych", wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa