Pęknięcie szyjki macicy

Pęknięcie szyjki macicy podczas porodu rozpoczyna się od jej ujścia zewnętrznego i biegnie bocznie ku górze, może sięgać do jej ujścia wewnętrznego. Jeśli dojdzie do uszkodzenia gałęzi szyjkowej odchodzącej od tętnicy macicznej, obecne jest nasilone krwawienie. Ponadto może dojść do głębokiego i szerokiego uszkodzenia przymacicz.

Wysokie i niebezpieczne pęknięcie szyjki macicy jest prawie zawsze związane z użyciem siły, np. w trakcie zbyt wczesnej, nieprawidłowo wykonanej operacji położniczej. Problem występuje zwłaszcza, kiedy nie dojdzie do całkowitego rozwarcia szyjki macicy lub po zabiegach położniczych okołoporodowych.

Najczęściej pęknięcie szyjki macicy występuje bocznie i ma linijny przebieg, pojawia się przeważnie po jednej stronie, choć zdarzają się przypadki obustronnego uszkodzenia szyjki.

Objawy pęknięcia szyjki macicy

Dominującym objawem pęknięcia szyjki macicy jest krwawienie. Czasem zdarza się jednak, że nawet głębokie urazy nie krwawią w ogóle. Przypadki przebiegające z uszkodzeniem naczyń tętniczych charakteryzują się znacznie nasilonymi krwotokami. Późnym następstwem nierozpoznanego i niezaopatrzonego pęknięcia szyjki macicy jest połogowe krwawienie.

Wtórnie może dojść do rozwoju zakażenia drogą wstępującą, w wyniku rozprzestrzeniania się drobnoustrojów do krwioobiegu oraz tkanek sąsiadujących.

Nawet minimalne uszkodzenia mogą stanowić wrota dla drobnoustrojów i być skutkiem szerzenia się bakterii, nieraz prowadzących do wystąpienia posocznicy połogowej, która może okazać się śmiertelnym następstwem nierozpoznanego i niezszytego pęknięcia szyjki macicy.

Ponadto, jeśli dojdzie do powstania nacieku zapalnego w przymaciczach, dolegliwości mogą utrzymywać się nawet przez kilka lat.

Rozpoznanie pęknięcia szyjki macicy

Na pęknięcie szyjki macicy wskazywać mogą krwawienia występujące po porodzie, w przypadku prawidłowego obkurczenia poporodowego macicy, zwłaszcza jeśli mają nasilony charakter.

Również, gdy stężenie fibrynogenu mieści się w granicach normy, wskazywać to może na uszkodzenie szyjki, jako przyczynę krwawienia. Często pęknięcia współistnieją z jednoczesnymi niedowładami macicy.

Leczenie pęknięcia szyjki macicy

W przypadku śródporodowego rozpoznania pęknięcia szyjki macicy pierwszym postępowaniem jest wykonanie specjalnego manewru wydobycia łożyska. Wskazane jest kolejno zszycie uszkodzenia z zaopatrzeniem i zatamowaniem krwawienia tętniczego, jeśli występuje.

Jeżeli pękniecie szyjki sięga powyżej jej ujścia wewnętrznego, konieczne jest otwarcie jamy brzusznej w celu prawidłowego zaopatrzenia uszkodzenia.

Rokowanie przy pęknięciu szyjki macicy

Jeśli rozpoznanie pęknięcia szyjki macicy zostanie ustalone odpowiednio wcześnie i natychmiast wdroży się postępowanie, rokowanie jest pomyślne.

Prognoza, co do przeoczonych pęknięć macicy jest nieco gorsza, ponieważ wiąże się to z możliwością rozwoju późnych powikłań - krwawienia połogowego i wtórnego zakażenia rany, co z kolei może skutkować szerzeniem się zapalenia na sąsiednie struktury i drogą krwi obejmować również odległe narządy, co nieraz może doprowadzić do zgonu pacjentki.

Mariusz Kłos

Bibliografia
  • "Położnictwo i ginekologia", red. nauk. Grzegorz H. Bręborowicz, wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa
  • "Położnictwo praktyczne i operacje położnicze", red. Pschyrembel Willibald, Dudenhausen Joachim, wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa