Ostre cewkowo - śródmiąższowe zapalenie nerek

Ostre cewkowo-śródmiąższowe zapalenie nerek jest chorobą zapalną śródmiąższowej tkanki nerek z towarzyszącym zapaleniem cewek nerkowych. Może być procesem pierwotnym lub wtórnym do uszkodzenia kłębuszków nerkowych lub zmian w obrębie naczyń nerkowych.

Ostre cewkowo-śródmiąższowe zapalenie nerek trwa krócej niż 3 miesiące. Najczęstszymi przyczynami jest stosowanie leków, głównie należących do grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (np. ibuprofen, fenoprofen i naproksen) oraz antybiotyków (np. beta-laktamów) i zakażenia ogólnoustrojowe. Często nie jest znana przyczyna prowadząca do rozwoju choroby.

Objawy ostrego cewkowo-śródmiąższowego zapalenia nerek

W ostrej postaci ostrego cewkowo-śródmiąższowego zapalenia nerek wywołanej lekami, pojawiają się objawy charakterystyczne dla reakcji uczuleniowej, tj. gorączka, wysypka alergiczna, bóle stawów oraz zmiany laboratoryjne w postaci krwiomoczu, wzrostu poziomu granulocytów kwasochłonnych we krwi (eozynofilia), pojawienia się dużych ilości białych krwinek w moczu oraz niewielkiego białkomoczu. Z innych objawów najczęściej pacjenci zgłaszają ból w okolicy lędźwiowej (występujący u blisko połowy chorych) oraz obniżenie objętości wydalanego moczu poniżej 500 mililitrów. Rzadziej występują: nadciśnienie tętnicze, obrzęki i duszność.

W przypadku współistnienia zakażenia ogólnoustrojowego obserwuje się objawy choroby podstawowej. U pacjentów z zaburzeniami czynności nerek we krwi wzrasta poziom kreatyniny, mocznika i kwasu moczowego, dochodzi do hiperkaliemii (podwyższenie poziomu potasu w surowicy krwi), rozwinąć się może kwasica.

Rozpoznanie ostrego cewkowo-śródmiąższowego zapalenia nerek

Pewne rozpoznanie ostrego cewkowo-śródmiąższowego zapalenia nerek ustala się na podstawie zmian morfologicznych tkanki nerki po pobraniu wycinka w czasie biopsji. Często obraz kliniczny oraz wyniki badań laboratoryjnych i obrazowych (USG, scyntygrafia), a także wywiad wskazujący na przyjmowanie leków wywołujących ostre cewkowo-śródmiąższowe zapalenie nerek, wskazują na prawdopodobne rozpoznanie, wtedy nie jest konieczne wykonanie biopsji nerki.

Chorobę różnicować należy z innymi przyczynami ostrej niewydolności nerek i zatorowością kryształami cholesterolu, przypominającymi objawy ostrego cewkowo-śródmiąższowego zapalenia nerek.

Leczenie ostrego cewkowo-śródmiąższowego zapalenia nerek

W przypadkach wywołanych zakażeniami ogólnoustrojowymi podstawą leczenia jest antybiotykoterapia, a w polekowych postaciach choroby należy niezwłocznie odstawić przyjmowany lek.

W leczeniu ostrego cewkowo-śródmiąższowego zapalenia nerek stosuje się glikosteroidy (prednizon, metyloprednizolon) oraz dializoterapię. W przypadkach poprawy stanu chorego po 2. tygodniach leczenia należy zmniejszać stopniowo dawkę sterydów i odstawić je po około miesiącu leczenia oraz zaprzestać prowadzenie dializoterapii.

Gdy przyczyna choroby nie zostaje usunięta dochodzi do rozwoju przewlekłej niewydolności nerek. Prawidłowe leczenie prowadzi do poprawy czynności nerek w ciągu kilku do kilkunastu tygodni. U prawie połowy pacjentów czynność nie ulega normalizacji, a u niewielkiego odsetka chorych dochodzi do rozwoju schyłkowej niewydolności nerek.

Mariusz Kłos

Bibliografia
  • "Choroby wewnętrzne", Andrzej Szczeklik, wyd. Medycyna Praktyczna, Kraków
  • "Interna", Włodzimierz Januszewicz, Franciszek Kokot, wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa
  • "Nefrologia", C. Craig Tisher i Ch. S. Wilcox, wyd. polskie pod red. Mariana Klingera, wyd. Urban & Partner, Wrocław
  • "Pediatria", red. nauk. Krystyna Kubicka, Wanda Kawalec, wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa