Odmrożenia

Odmrożenia są zmianami skórnymi powstającymi wskutek oddziaływania niskiej temperatury. Ich nasilenie zależne jest od czasu i miejsca działania zimna. Nieprawidłowości rozwijają się w wyniku skurczu naczyniowego i tworzenia się kryształków lodowych.

Krążenie ulega znacznemu zahamowaniu wskutek uszkodzenia przede wszystkim śródbłonków tętniczek, zbijania się płytek i tworzenia mikrozakrzepów. W rezultacie dochodzi do wynaczynienia się płynów i odwodnienia.

Czynnikami sprzyjającymi odmrożeniom są: upośledzone krążenie w miejscach przylegania skóry do chrząstek lub kości (np. nos, małżowiny uszne) lub w dalszych częściach kończyn (palce), ucisk hamujący prawidłowe krążenie krwi (np. ciasne obuwie), osobnicze cechy nadwrażliwości na zimno, które są powiązane z zaburzeniami o charakterze neurowegetatywnym (sinica kończyn, wilgotne i zimne ręce). Szczególnie niebezpieczne jest oddziaływanie zimna w połączeniu z wilgocią.

Objawy odmrożeń

W zależności od nasilenia zmian skórnych wyróżnia się III stopnie odmrożeń. I stopień charakteryzuje się obecnością rumieni i obrzęków, które lekko pieką, ale ustępują bez pozostawiania blizn po kilku dniach. Zmiany II stopnia przebiegają z pęcherzami umiejscowionymi na rumieniowym podłożu, wolno gojącymi się, ale ustępującymi bez pozostawienia blizn.

W III stopniu odmrożeń oprócz pęcherzy występują ogniska martwicy tkankowej i bardzo wolno gojące się owrzodzenia, które dodatkowo pozostawiają trwałe blizny i zniekształcenia. Podobnie jak w przypadku oparzeń, ten rodzaj odmrożeń może dotyczyć również głębiej położonych tkanek, np. mięśni i kości. Nie występuje jednak ryzyko pojawienia się wstrząsu.

Leczenie odmrożeń

Leczenie odmrożeń I i II stopnia polega na usunięciu czynników utrudniających krążenie krwi, czyli ciasnych butów, skarpet, czy rękawic i oczyszczeniu skóry z założeniem opatrunków zawierających maści antybiotykowe oraz niewielkie stężenia glikokortykosteroidów.

W postępowaniu terapeutycznym w przypadku odmrożeń III stopnia zaleca się przyjmowanie antybiotyków w celu profilaktyki wtórnych zakażeń bakteryjnych. Ponadto podaje się kroplówki z drobnocząsteczkowego dekstranu w celu uniknięcia zakrzepów. Leczenie metodami chirurgicznymi jest zalecane dopiero po oddzieleniu się martwiczych tkanek.

Mariusz Kłos

Bibliografia
  • "Choroby skóry dla studentów medycyny i lekarzy", Stefania Jabłońska, Tadeusz Chorzelski, wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa
  • "Dermatologia i wenerologia, podręcznik dla szkół medycznych", wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa