Nieżyt pyłkowy (katar sienny, gorączka sienna, pyłkowica)

Nieżyt pyłkowy (katar sienny, gorączka sienna, pyłkowica) polega na alergicznym zapaleniu błony śluzowej nosa. Alergenem najczęściej są pyłki roślin wiatropylnych - drzew, krzewów i traw a także pleśni i grzybów, inne alergeny to np. kurz, sierść zwierząt.

Nieżyt pyłkowy występuje sezonowo w krajach o klimacie umiarkowanym. Szczególne nasilenie objawów występuje u większości chorych w okresie wiosenno-letnim, ale u wielu osób sezonowy katar sienny może przejść w całoroczny pod wpływem działania innych alergenów takich jak kurz czy sierść zwierząt. Pyłkowica jest przede wszystkim chorobą dzieci i ludzi młodych. Należy do grupy chorób atopowych i może być uwarunkowana rodzinnie.

Objawy kataru siennego

W Polsce w związku z kwitnieniem i pyleniem roślinności na przełomie maja do końca lipca u większości chorych pojawiają się dokuczliwe objawy kataru siennego. Nasilenie objawów zależy od ilości alergenu, z którym chory się zetknął, i jego własnej wrażliwości na określony alergen. Objawy nasilają się w wietrzne i ciepłe dni

Choroba rozpoczyna się nagle lub stopniowo uczuciem pieczenia spojówek i swędzeniem w nosie.

Kolejne objawy kataru siennego to:
- napadowe kichanie,
- przekrwienie i obrzęk śluzówki nosa i gardła,
- obfita, wodnista wydzielina z nosa,
- może wystąpić, suchy męczący kaszel,
- światłowstręt,
- przekrwienie spojówek,
- łzawienie,
- obrzęk powiek,
- bolesność uciskowa zatok czołowych,
- wzrasta temperatura ciała,
- nasila się uczucie rozbicia i depresji,
- wykwity rumieniowate i pokrzywkowe na skórze,
- niekiedy w późnym okresie choroby może pojawić się również astma oskrzelowa.

Diagnoza kataru siennego

Rozpoznawanie kataru siennego opiera się na stwierdzeniu sezonowości występowania objawów. Alergiczny charakter schorzenia potwierdza badanie wydzieliny z nosa oraz krwi obwodowej na obecność eozynofilów, a także dodatnie testy skórne z alergenami pyłkowymi.

Leczenie kataru siennego

Leczenie kataru siennego w ostrej fazie jest objawowe. Polega na stosowaniu miejscowo lub doustnie środków przeciwhistaminowych oraz adrenaliny lub efedryny w postaci maści, lingwetek lub kropli. W sytuacji dużego nasilenia objawów, choremu podaje się preparaty wapnia, a miejscowo kortykosteroidy.

Chory powinien unikać niepotrzebnej ekspozycji na pyłki, np. przebywania na łąkach i w parkach. Profilaktyka polega na unikaniu alergenów poprzez sezonową zmianę strefy klimatycznej.

Leczenie swoiste opiera się na zabiegu odczulaniu za pomocą leczniczych alergenów pyłkowych. Terapię rozpoczyna się jesienią lub zimą każdego roku po wykazaniu uczulenia na określone alergeny pyłkowe w próbach skórnych i kończy przed okresem pylenia roślin. Alergeny stosowane są podskórnie, po ustaleniu progu wrażliwości w stopniowo zwiększanych dawkach. Wolno wchłaniające się roztwory alergenów zmniejszają podatność chorego na infekcje.

Żaneta Malec

Bibliografia

• "Choroby wewnętrzne", Andrzej Szczeklik, wyd. Medycyna Praktyczna, Kraków
• "Choroby wewnętrzne", Franciszek Kokot, wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa

Wątki Nieżyt pyłkowy
alergeny kichanie obrzęk śluzówki nosa wydzielina z nosa suchy kaszel światłowstręt przekrwienie spojówek łzawienie obrzęk powiek ucisk zatok czołowych gorączka wykwity na skórze astma katar gorączka sienna pyłkowica