Niedokrwistość w przewlekłej niewydolności nerek

Niedokrwistość w przewlekłej niewydolności nerek jest powikłaniem stanu upośledzonej czynności tych narządów, utrzymującej się przez dłuższy okres czasu. Charakterystyczną postacią niedokrwistości, obserwowaną u pacjentów z dysfunkcją nerek, jest niedokrwistość normocytowa i normobarwliwa.

Częstość występowania niedokrwistości w przewlekłej niewydolności nerek wyraźnie zwiększa się w przypadku znacznego upośledzenia przesączania kłębuszkowego, a stężenie hemoglobiny w surowicy krwi zdecydowanie spada. U niektórych pacjentów z przewlekłą niewydolnością nerek, którzy są jednocześnie leczeni na cukrzycę, niedokrwistość rozwija się wyraźnie wcześniej i jest bardziej nasilona.

Przyczyny powstawania niedokrwistości w przewlekłej niewydolności nerek

Niedokrwistość w przewlekłej niewydolności nerek pojawia się w następstwie niedoboru erytropoetyny, która w warunkach prawidłowych stymuluje szpik do krwiotworzenia.

Poza tym utrata krwi (jawna albo utajona), niedoczynność szpiku występująca wskutek działania toksyn mocznicowych, niedobór żelaza oraz skrócony okres przeżycia erytrocytów, również są stanami predysponującymi do pojawienia się niedokrwistości.

Ponadto u pacjentów z przewlekłą niewydolnością nerek często stwierdza się niedobory żywnościowe witaminy B12 i kwasu foliowego, które biorą udział w mechanizmach wytwarzania krwinek czerwonych. U chorych zazwyczaj stwierdza się kilka przyczyn współistniejących, odpowiedzialnych za rozwój niedokrwistości.

Objawy niedokrwistości w przewlekłej niewydolności nerek

Niedokrwistość w przewlekłej niewydolności nerek objawia się symptomami podobnymi do obserwowanych u innych pacjentów z obniżonym poziomem hemoglobiny.

W przebiegu schorzenia mogą wystąpić: osłabienie, uczucie zmęczenia, bóle i zawroty głowy, męczliwość oraz przyspieszona praca serca (w przypadkach o szczególnym nasileniu).

Poza tym mogą pojawić się zaburzenia koncentracji i uwagi oraz bladość skóry i błon śluzowych.

Dodatkowymi objawami są charakterystyczne dla przewlekłej niewydolności nerek i powikłań związanych z chorobą podstawową, które mogą dotyczyć różnych układów i narządów.

Rozpoznanie niedokrwistości w przewlekłej niewydolności nerek

Niedokrwistość w przewlekłej niewydolności nerek rozpoznaje się, kiedy poziom hemoglobiny jest zbyt niski (inne normy dotyczą kobiet, a inne mężczyzn, którzy ukończyli 70. rok życia i młodszych).

Niedokrwistość należy wcześnie rozpoznawać i leczyć, ponieważ stanowi istotny czynnik ryzyka przerostu lewej komory serca oraz znacznie wpływa na pogorszenie codziennego funkcjonowania.

W procesie diagnostycznym niedokrwistości w przewlekłej niewydolności nerek konieczne jest także wykonywanie szeregu innych badań, które pozwalają ocenić stopień nasilenia przewlekłej niewydolności nerek i wykrywają inne powikłania związane z tym schorzeniem.

Leczenie niedokrwistości w przewlekłej niewydolności nerek

Terapia niedokrwistości w przewlekłej niewydolności nerek ma na celu podwyższenie stężenia hemoglobiny. Osiągnięcie tego założenia umożliwia podawanie preparatów żelaza, uzupełnienie niedoborów tego pierwiastka w organizmie często prowadzi bowiem do uzyskania docelowych wartości hemoglobiny.

Doustne stosowanie żelaza może okazać się niewystarczające, ze względu na częste współistnienie zaburzeń wchłaniania u pacjentów z przewlekłą niewydolnością nerek. W takich przypadkach najskuteczniejszym rozwiązaniem może okazać się dożylne podawanie tych preparatów.

Ponadto z innych środków farmakologicznych zastosowanie znalazły leki pobudzające krwiotworzenie, np. ludzka rekombinowana erytropoetyna, czy darbepoetyna. Po unormowaniu stężenia hemoglobiny konieczne jest dalsze prowadzenie leczenia dawkami podtrzymującymi.

Stosowanie preparatów pobudzających wytwarzanie krwinek czerwonych jest jednak związane z licznymi działaniami niepożądanymi i nie jest wskazane u wszystkich pacjentów z niedokrwistością rozwijającą się w przebiegu niewydolności nerek.

Rokowanie przy niedokrwistości w przewlekłej niewydolności nerek

Rokowanie w niedokrwistości u pacjentów z przewlekłą niewydolnością nerek jest zależne przede wszystkim od nasilenia dysfunkcji nerek i współistnienia innych powikłań schorzenia.

Często terapia niedokrwistości jest skuteczna i dochodzi do podwyższenia stężenia hemoglobiny do wartości preferowanych. Niestety zaburzenia w gospodarce czerwonokrwinkowej wymagają przewlekłej, nieraz ciągłej terapii.

Mariusz Kłos

Bibliografia
  • "Choroby wewnętrzne", Andrzej Szczeklik, wyd. Medycyna Praktyczna, Kraków
  • "Interna", Włodzimierz Januszewicz, Franciszek Kokot, wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa
  • "Nefrologia", C. Craig Tisher i Ch. S. Wilcox, wyd. polskie pod red. Mariana Klingera, wyd. Urban & Partner, Wrocław