Migotanie przedsionków

Migotanie przedsionków (łac. fibrillatio atriorum) to zaburzenie rytmu pracy serca polegające na szybkiej - średnio do 400. na minutę, nieskoordynowanej akcji przedsionków. Dzieje się tak za sprawą nawrotów fali pobudzenia w wyniku różnych czasów refrakcji fali we włóknach mięśnia przedsionków. Impulsy krążą więc w przedsionku i pobudzają tylko włókna z krótszym czasem refrakcji, doprowadzając w efekcie do depolaryzacji mięśniówki przedsionków, i drżenia (a nie skurczów) przedsionków. Brak skurczów przedsionków wpływa na gorsze napełnienie komór serca, a zaburzony przepływ krwi w przedsionku sprzyja tworzeniu się zakrzepów przyściennych.

Zaburzenie może mieć charakter napadowy lub przewlekły (dłużej niż 48 godzin).

Przyczyny migotania przedsionków

Migotanie przedsionków najczęściej związane jest z nadczynnością tarczycy oraz ze schorzeniami układu sercowo - naczyniowego m.in.:
- nadciśnieniem tętniczym,
- zwężeniem lewego ujścia żylnego,
- zwyrodnieniem miażdżycowym,
- chorobą wieńcową,
- kardiomiopatią,
- zespołem sercowo-płucnym,
- zawałem serca.

Migotanie przedsionków może wystąpić również u osób nie mających schorzeń układu krążenia, mowa wówczas o samotnym migotaniu przedsionków (łac. lone atrial fibrillation) lub idiopatycznym migotaniu przedsionków. Zaburzenie to łatwo poddaje się leczeniu i nie powoduje powikłań.

Objawy i diagnoza migotania przedsionków

Chorzy z przewlekłym migotaniem przedsionków i przy wolnej akcji komór mogą nie mieć żadnych dolegliwości lub uskarżają się na nierówne bicie serca.

W przypadku napadowego migotania przedsionków równocześnie ma miejsce szybka akcja komór (łac. tachyarrhythmia paroxysmalis), chorzy uskarżają się na kołatanie serca.

U chorych z migotaniem przedsionków ogólne osłabienie czy omdlenia to objawy zmniejszonej wydolności serca.

W osłuchowym badaniu lekarskim stwierdza się niemiarowość zupełną, często występuje również deficyt tętna.

Podstawą do diagnozy migotania przedsionków i rozpoznania różnicowego z napadowym trzepotaniem przedsionków i częstoskurczami napadowymi, jest badanie elektrokardiograficzne (EKG). Zapis cechuje: brak jest załamków P, nierównej wielkości i w nierównych odstępach załamki f, niemiarowy rytm komór serca (zespoły QRS mają kształt pobudzeń nadkomorowych i występują nieregularnie, z możliwą naprzemiennością elektryczną).

Powikłania przy migotaniu przedsionków

Najczęstszym powikłaniem migotania przedsionków jest niewydolność serca. Szczególnie niebezpieczne jest powstawanie w przedsionkach zakrzepów krwi, gdyż grożą one wtórnymi zatorami tętnic w mózgu, płucach, nerkach, kończynach, naczyniach krezkowych lub śledzionie.

Leczenie migotania przedsionków

Leczenie napadowego migotania przedsionków prowadzone jest w warunkach szpitalnych i zależy od postępu w leczeniu choroby podstawowej, czasu trwania migotania, przebytych zatorów tętniczych, rozmiaru serca oraz indywidualnych predyspozycji chorego.

Nie ma skutecznej i trwałej terapii dla chorego z utrwalonym migotaniem i powiększonym sercem. Wówczas chorym tym podaje się leki przeciwzakrzepowe w związku z ryzykiem powstawania zatorów. Brak trwałej i skutecznej terapii odnosi się również do przypadku nadczynności tarczycy, czynnego procesu zapalnego w sercu i znacznego zwężenia ujścia żylnego.

W leczeniu migotania przedsionków przy braku przeciwwskazań, wydolność serca poprawia się przez umiarowienie jego czynności. Przed rozpoczęciem terapii drogą umiarowienia, u chorego z utrwalonym migotaniem przedsionków lub przebytymi wcześniej zatorami, konieczna jest kilkutygodniowa kuracja przeciwzakrzepowa.

W umiarowieniu rytmu serca stosuje się metody takie jak: kardiowersja farmakologiczna czy kardiowersja elektryczna - uważana za najskuteczniejszą.

Dodatkowo po umiarowieniu rytmu serca stosuje się terapię chinidyną. Leczenie wspomaga również stosowanie naparstnicy. Terapia chinidyną odbywa się pod stałym nadzorem z uwagi na możliwość wystąpienia toksycznego działania leku lub objawów ubocznych ze względu na które nakazuje się odstawienie leku. Do najczęstszych objawów ubocznych należą: bóle brzucha, nudności, wymioty, biegunka, bóle głowy, zaburzenie widzenia.

Niekiedy mogą wystąpić objawy skórne np. wysypka plamista, wysypka grudkowa, pokrzywka oraz objawy ze strony ośrodkowego układu nerwowego np. gorączka, utrata przytomności, senność. Mogą wystąpić również dodatkowe skurcze komorowe i zaburzenie przewodnictwa śródkomorowego.

Dieta opiera się głównie na wykluczeniu tłuszczów zwierzęcych i ograniczeniu spożycia soli.

Żaneta Malec

Bibliografia

• "Choroby wewnętrzne", Andrzej Szczeklik, wyd. Medycyna Praktyczna, Kraków
• "Interna Harrisona", Fauci, Braunwald, Isselbacher, Wilson, Martin, Kasper, Hauser, Longo, wyd. Czelej, Lublin
• "Choroby wewnętrzne", Franciszek Kokot, wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa
• "Interna", Włodzimierz Januszewicz, Franciszek Kokot, wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa

Wątki Migotanie przedsionków
depolaryzacja mięśniówki nadciśnienie tętnicze zwyrodnienie miażdżycowe choroba wieńcowa kardiomiopatia zespół sercowo płucnym zawał serca niewydolność serca niemiarowy rytm drżenie przedsionków refrakcja fali migotanie przedsionków nierówne bicie serca deficyt tętna samotne migotanie przedsionków przewlekłe migotanie przedsionków napadowe migotanie przedsionków