Mezangialne kłębuszkowe zapalenie nerek

Mezangialne kłębuszkowe zapalenie nerek należy do rozplemowych glomerulopatii i charakteryzuje się typowym obrazem morfologicznym, a klinicznie najczęściej manifestuje się krwinkomoczem i niezbyt nasilonym białkomoczem.

Mezangialne kłębuszkowe zapalenie nerek występować może w każdym wieku, z przewagą mężczyzn. Jako przyczynę uważa się pewne predyspozycje genetyczne ujawniające się jako nieprawidłowa odpowiedź układu odpornościowego na zakażenia (np. paciorkowcami, wirusami grypy, bakteriami przewodu pokarmowego) oraz na niektóre składniki pokarmowe (np. gluten).

Postaci, objawy i różnicowanie mezangialnego kłębuszkowego zapalenia nerek

Nefropatia IgA - wyodrębniono 3 typy przebiegu klinicznego tej postaci. Pierwszy charakteryzuje widoczny krwiomocz, często nawracający w ciągu miesięcy i lat trwania choroby, zwłaszcza po przebyciu zakażeń układu oddechowego (zapalenie gardła, angina), układu pokarmowego lub moczowego, czasem również po wysiłku fizycznym.

Cechą znamienną tej postaci choroby jest szybkie pojawienie się objawów, tuż po pierwszych symptomach zakażenia. Taki przebieg najczęściej spotykany jest u młodych osób.

Nieco inny - typ drugi, obserwowany u dorosłych, często wykrywany jest przypadkowo, podczas badań kontrolnych. W tej postaci bowiem krwinki są obecne w moczu w ilości niezmieniającej jeszcze jego zabarwienia (mówi się wtedy nie o krwiomoczu, ale o krwinkomoczu), a białkomocz nie jest znacznie nasilony. W trzecim, najrzadszym typie przebiegu klinicznego stwierdza się zespół nerczycowy (utrata dobowa białka z moczem przekracza 3,5 grama).

We wszystkich postaciach nefropatii IgA może występować nadciśnienie tętnicze i ból w okolicy lędźwiowej. W skrajnych przypadkach dochodzi do szybkiego pogarszania się czynności nerek, będącego następstwem współistnienia innych patologii tych narządów, chodź zaburzenia czynności nerek mogą również występować u chorych z masywnym krwiomoczem. Dodatkowo stwierdza się podwyższone stężenie przeciwciał w klasie IgA u około połowy chorych, ale rozpoznanie może być ustalone w oparciu o wynik badania morfologicznego wycinka nerki.

Nefropatia IgM - rzadsza postać mezangialnego kłębuszkowego zapalenia nerek, objawiająca się obecnością krwinek w moczu i białkomoczem o różnym stopniu nasilenia, ale z prawidłowym ciśnieniem tętniczym krwi w początkowych stadiach choroby. U części chorych postać ta może przekształcić się w inne typy kłębuszkowego zapalenia nerek, prowadząc do postępu choroby i rozwoju schyłkowej niewydolności nerek.

Inne postaci mezangialnego kłębuszkowego zapalenia nerek nie są częste, objawiają się obecnością niewielkiej ilości białka oraz krwinek czerwonych w moczu, co wymaga jedynie dążenia do usunięcia czynników ryzyka rozwoju przewlekłej choroby nerek.

Wszystkie postaci wymagają różnicowania z innymi typami kłębuszkowego zapalenia nerek. Badaniem diagnostyczno - różnicującym jest biopsja narządu. Przypadki z niewielkim białkomoczem i krwinkomoczem należy różnicować z wrodzonymi glomerulopatiami, np. z zespołem Alprota i chorobą cienkich błon podstawnych. Krew w moczu może wskazywać np. na popaciorkowcowe kłębuszkowe zapalenie nerek, stąd należy wykonać biopsję nerki.

Leczenie i rokowanie mezangialnego kłębuszkowego zapalenia nerek

W postaciach o łagodnym przebiegu wyłącznie leczy się współistniejące zakażenie, zalecany jest kilkudniowy wypoczynek i dostarczanie większej ilości płynów.

Występowanie białkomoczu obliguje do zastosowania inhibitora enzymu konwertującego, diety ubogosolnej i usunięcia w miarę możliwości czynników ryzyka rozwoju przewlekłej choroby nerek. W cięższych przypadkach należy włączyć glikosteroidy (np. metyloprednizolon) i cytostatyki (np. cyklofosfamid). U osób z nawracającymi anginami zaleca się usunięcie migdałków podniebiennych.

Rokowanie przy mezangialnym kłębuszkowym zapaleniu nerek

Rokowanie przy mezangialnym kłębuszkowym zapaleniu nerek nie jest jednoznaczne. U części chorych rozwija się schyłkowa niewydolność nerek, u innych dochodzi tylko do nieznacznego upośledzenia czynności narządu, jednak u większości chorych postęp choroby jest nieznaczny i nie dochodzi do niewydolności.

Część przypadków charakteryzuje nawrotowy charakter, zwłaszcza po zmniejszeniu dawki bądź odstawieniu sterydów. Rzadko zdarzają się postaci ze współistniejącymi innymi chorobami zapalnymi kłębuszków nerkowych.

Mariusz Kłos

Bibliografia
  • "Choroby wewnętrzne", Andrzej Szczeklik, wyd. Medycyna Praktyczna, Kraków
  • "Interna", Włodzimierz Januszewicz, Franciszek Kokot, wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa
  • "Nefrologia", C. Craig Tisher i Ch. S. Wilcox, wyd. polskie pod red. Mariana Klingera, wyd. Urban & Partner, Wrocław