Łupież pstry

Łupież pstry należy do chorób drożdżakowych skóry i cechuje się powierzchownym zakażeniem naskórka, przebiegającym z żółtobrunatnymi plamami, które umiejscowione są przede wszystkim na klatce piersiowej. Drobnoustrojem wywołującym schorzenie jest drożdżak Pityrosporum furfur (inaczej Pityrosporum ovale lub orbiculare).

Czynnikiem predysponującym do rozwoju łupieżu pstrego jest osobnicza skłonność i podatność skóry na zakażenie. Choroba niezwykle rzadko pojawia się u dzieci. Rozwojowi zmian sprzyjają stany zaburzonej odporności organizmu, np. w przebiegu leczenia immunosupresyjnego, czy rozwijające się u chorych na AIDS. Długiemu przebiegowi klinicznemu sprzyja również nadmierna potliwość.

Objawy łupieżu pstrego

Łupież pstry przebiega z plamami o cechach niewielkiego złuszczania się, barwy żółtobrunatnej lub różowej. Zmiany są zazwyczaj liczne i charakteryzują się nieregularnymi obrysami. Złuszczanie jest powierzchowne i otrębiaste, a plamy uwidaczniają się po nasmarowaniu skóry nalewką jodową.

Typową cechą łupieżu pstrego jest świecenie barwy żółtej lub ceglastej obserwowane w tzw. lampie Wooda, w której wykorzystuje się zjawisko fluorescencji. Lokalizacja zmian dotyczy przede wszystkim klatki piersiowej oraz całego tułowia, szyi i owłosionej skóry głowy.

Cechą typową łupieżu pstrego jest pojawienie się odbarwień w miejscach występowania grzybicy, pod wpływem oddziaływania promieni słonecznych, wówczas skóra otaczająca zmiany ulega przebarwieniu.

Taki obraz kliniczny przypomina bielactwo nabyte. Przebieg schorzenia jest wieloletni, nie stwierdza się objawów ogólnoustrojowych. Możliwość zakażenia osób w otoczeniu jest w zasadzie niewielka.

Rozpoznanie łupieżu pstrego

Ustalenie rozpoznania łupieżu pstrego możliwe jest po stwierdzeniu charakterystycznych cech klinicznych schorzenia, przede wszystkim typowego zabarwienia plam, powierzchownego złuszczania się zmian skórnych oraz umiejscowienia przede wszystkim na obszarach skórnych klatki piersiowej.

Pomocne w rozpoznaniu łupieżu pstrego jest świecenie zmian w lampie Wooda. Potwierdzenie możliwe jest na podstawie wyników badania mikroskopowego, które potwierdza, co jest czynnikiem sprawczym schorzenia.

W różnicowaniu łupieżu pstrego należy wziąć pod uwagę bielactwo nabyte, którego przebarwienia są wyraźniejsze na obwodzie zmian, niż obserwowane w łupieżu pstrym, ponadto nie stwierdza się złuszczania na powierzchni odbarwionych plam w bielactwie nabytym, dodatkowo schorzenie zlokalizowane jest często na odsłoniętych okolicach skóry.

Wyprysk łojotokowy, który spowodowany jest również infekcją Pityrosporum, różni się obecnością stanu zapalnego, często z objawami wysiękowymi. Ponadto typową lokalizacją są okolice łojotokowe, a zmiany mają nieraz zlewny charakter.

Również bielactwo kiłowe może dawać podobne objawy skórne, ale zmiany są bardziej regularne i umiejscowione w okolicy karku (badaniem różnicującym są dodatnie odczyny kiłowe obserwowane w przypadku tego rodzaju bielactwa).

Leczenie łupieżu pstrego

Terapia przy łupieżu pstrym powinna być prowadzona jednocześnie w obrębie zmian skórnych, jak i skóry owłosionej twarzy. W przeciwnym przypadku nie wyeliminuje się stałego źródła zakażenia drożdżakiem Pityrosporum. Konieczne jest odkażanie bielizny.

Obecnie stosowanym najczęściej lekiem przy łupieżu pstrym jest ketokonazol i inne nowsze preparaty, rzadziej podaje się roztwór tiosiarczanu sodowego i siarczku selenu. Z reguły zastosowane leczenie jest wystarczające i obserwuje się korzystny efekt terapeutyczny po wdrożeniu terapii nowszymi preparatami przeciwgrzybiczymi. Nieraz konieczna i najważniejsza jest terapia schorzenia podstawowego.

Mariusz Kłos

Bibliografia
  • "Choroby skóry dla studentów medycyny i lekarzy", Stefania Jabłońska, Tadeusz Chorzelski, wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa
  • "Dermatologia i wenerologia, podręcznik dla szkół medycznych", wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa