Guzkowe zapalenie tętnic

Guzkowe zapalenie tętnic (Polyarteritis nodosa, periarteritis) to choroba średnich i małych tętnic o wieloogniskowych zmianach zapalnych, występująca głównie u dorosłych mężczyzn. Stan z pełnymi objawami cechuje się nadciśnieniem tętniczym, bólami brzucha, zaburzeniem czynności nerek. Szczególną rolę w rozwoju choroby odgrywają mechanizmy obronne organizmu.

Objawy guzkowego zapalenia tętnic

Wieloogniskowe zmiany naczyniowe obejmują cztery stadia współwystępujące w chorobie, są to: zmiany zwyradniające, zmiany zapalne, rozwój tkanki ziarninowej, bliznowacenie. Wbrew nazwie choroby rzadko wykrywa się podskórne guzki tkance podskórnej.

Guzowate zapalenie tętnic ma bardzo zindywidualizowany przebieg. Objawy rozpoczynające guzowate zapalenie tętnic to wysoka gorączka, bądź osłabienie i ubytek masy ciała.

U większości chorych na skutek zmian zapalnych pojawia się niedokrwienie tkanek i narządów, które najczęściej dotyczy serca, wątroby, tkanki podskórnej, nerek i przewodu pokarmowego, a także mięśni.

U chorych pojawia się zanik mięśni, wykwity skórne i zmiany w nerkach i naczyniach mózgu. Często też występują zmiany w tętnicach wieńcowych. Mogą pojawić się też bóle głowy, drgawki i zaburzenia psychiczne. Często występują bóle mięśniowe i stawowe. A w wyniku zajęcia tętnic brzusznych, u chorego dochodzi do wystąpienia zawału śledziony lub krwawiących wrzodów żołądka, ostrej martwicy trzustki, zawału jelit.

Przyczyny guzkowatego zapalenia tętnic

Przyczyna guzkowatego zapalenia tętnic nie została wyjaśniona. Bardzo dużą rolę w etiologii guzkowatego zapalenia tętnic przypisuje się alergii na leki np. pochodne tiomocznika, tiazydy, penicylinę. Istnieje również przypuszczenie, że w rozwoju choroby mogą odgrywać rolę kompleksy wirus-przeciwciało.

Diagnoza guzkowego zapalenia tętnic

Diagnozę guzkowego zapalenia tętnic stawia się w oparciu o wyżej opisane objawy i przeprowadzone badania laboratoryjne. Istotnym wskaźnikiem do postawienia diagnozy jest biopsja skóry i mięśni, zwłaszcza z miejsca, w którym występują guzki wokół naczyń.

W badaniu histopatologicznym stwierdza się nacieki zapalne oraz martwicę w ścianie małych lub średnich tętnic. Wykazywane są również zakrzepy wewnątrznaczyniowe oraz nacieki w okolicach naczyń złożone z granulocytów i limfocytów.

W badaniu pomocniczym - krwi i moczu, istotny jest wysoki poziom leukocytozy, przyspieszony OB, krwiomocz, białkomocz, wysoki poziom kreatyniny i mocznika we krwi.

W diagnozie różnicowej choroby uwzględnia się inne kolagenozy, choroby zapalne tętnic oraz chorobę reumatoidalną.

Leczenie guzkowego zapalenia tętnic

Leczenie guzkowego zapalenia tętnic prowadzone jest wielokierunkowo i zależy od indywidualnego obrazu klinicznego. Obejmuje podawanie w dużych dawkach kortykosteroidów, leków immunosupresyjnych, terapię nadciśnienia tętniczego. Jednak dłuższe stosowanie terapii steroidami ze względu na jej skutki uboczne nie jest zalecane. W przypadkach powikłań krwotocznych lub zakrzepowych stosowany jest zabieg chirurgiczny.

Przy braku leczenia choroba jest śmiertelna. Chorzy umierają w ciągu sześciu lat po wystąpieniu pierwszych objawów. Umierają z powodu mocznicy, niewydolności krążenia krwotoków mózgowych lub brzusznych i ogólnego wyniszczenia ważnych narządów.

Żaneta Malec

Bibliografia

• "Choroby wewnętrzne", Andrzej Szczeklik, wyd. Medycyna Praktyczna, Kraków
• "Choroby wewnętrzne", Franciszek Kokot, wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa

Wątki Guzkowe zapalenie tętnic
bóle brzucha zaburzenia czynności nerek zmiany zwyradniające zmiany zapalne bliznowacenie zanik mięśni wykwity skórne zawał śledziony wrzody żołądka ostra martwica trzustki zawał jelit bóle mięśniowe bóle stawowe tętnice