Grzybica stóp

Grzybica stóp jest schorzeniem objawiającym się zmianami rumieniowo-złuszczającymi z pęcherzykami i ogniskami wysiękowymi o różnym stopniu nasilenia. Do rozwoju zmian dochodzi przez kontakt ze skarpetami, butami, wyściółkami drewnianymi (np. w łaźniach i basenach).

Często grzybica stóp rozwija się u osób uprawiających sporty (stąd inna nazwa choroby - stopa atlety) oraz u wykonujących pracę w bardzo wilgotnych i ciepłych pomieszczeniach, zwłaszcza u pracowników noszących gumowe obuwie.

Dodatkowymi czynnikami predysponującymi do powstania grzybicy stóp są zaniedbania higieniczne. Najczęściej za grzybicę stóp odpowiadają grzyby Trichophyton rubrum i Trichophyton mentagrophytes.

Objawy grzybicy stóp

W zależności od postaci grzybicy stóp zmiany mają nieco inny wygląd.

W odmianie międzypalcowej grzybicy stóp obserwować można macerację naskórka, często znaczną (zajęte procesem chorobowym są najczęściej ostatnie i przedostatnie przestrzenie międzypalcowe, ale proces może rozprzestrzenić się na inne przestrzenie lub na całą powierzchnię stopy).

W postaci potnicowej grzybicy stóp dominują pęcherzyki, które mogą zlewać się ze sobą dając obraz większych ognisk chorobowych.

Odmiana złuszczająca grzybicy stóp przeważa z nadmiernym rozrostem naskórka z licznymi popękaniami. Tej postaci często towarzyszy również grzybica paznokci. Poza tym obserwuje się zlewające się zmiany rumieniowo-złuszczające.

Przebieg grzybicy stóp jest przewlekły, nieleczona utrzymuje się nawet wiele lat i charakteryzuje się okresowymi zaostrzeniami, które są związane przede wszystkim z częstym moczeniem nóg i niedokładnym ich osuszaniem, co powoduje rozwój środowiska wilgotnego, które jest korzystne dla grzybicy.

Rozpoznanie grzybicy stóp

W rozpoznaniu grzybicy stóp pomocne jest stwierdzenie typowego wyglądu i lokalizacji zmian. Rozstrzygające jest badanie mikologiczne na obecność grzyba w nieprawidłowościach skórnych.

W różnicowaniu grzybicy stóp należy wziąć pod uwagę wysypki związane z infekcjami bakteryjnymi, które są słabiej odgraniczone od otoczenia, wyprysk potnicowy i modzelowaty (rzadko zajmują przestrzenie międzypalcowe i paznokcie).

Również podobne objawy mogą się rozwijać w przebiegu łuszczycy dłoni i stóp oraz w kile przebiegającej ze zmianami grudkowatymi.

Leczenie grzybicy stóp

W leczeniu grzybicy stóp zastosowanie znalazły liczne preparaty przeciwgrzybicze, które podaje się miejscowo na skórę stóp. Terapia jest długotrwała, konieczne jest profilaktyczne stosowanie pudrów przeciwgrzybicznych. Takie postępowanie jest najczęściej wystarczające.

Wskazaniami do leczenia ogólnoustrojowego, z doustnym przyjmowaniem leków, są przede wszystkim rozległe zmiany (kiedy współistnieje również grzybica innych okolic skóry), przewlekła choroba o charakterze hiperkeratotycznym wywołana przez Trichophyton rubrum i niepoddająca się przewlekłemu leczeniu grzybica stóp (należy w tym przypadku najpierw zmieniać preparaty stosowane miejscowo).

Z środków farmakologicznych podaje się: ketokonazol, flukonazol, terbinafinę, nystatynę, gryzeofulwinę i wiele innych leków, które są skuteczne w grzybicy stóp.

Mariusz Kłos

Bibliografia
  • "Choroby skóry dla studentów medycyny i lekarzy", Stefania Jabłońska, Tadeusz Chorzelski, wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa
  • "Dermatologia i wenerologia, podręcznik dla szkół medycznych", wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa