Gruźlica brodawkująca

Gruźlica brodawkująca jest manifestacją gruźlicy skórnej i charakteryzuje się występowaniem ognisk związanych w nadmiernym podziałem i wzrostem komórek skóry. Nieprawidłowości najczęściej zlokalizowane są na rękach.

Infekcja ma z reguły charakter zewnątrzpochodny, dotyczy osób, które miały kontakt z bydłem lub personelu medycznego, zarażającego się od pacjentów z aktywnymi chorobowo zmianami gruźliczymi. Schorzenie obserwowane jest u osób z dużą odpornością przeciwgruźliczą.

Objawy gruźlicy brodawkującej

Pierwotnymi zmianami skórnymi są grudki, które mogą imitować brodawki zwykłe lub brodawczaki, ale cechują się one tendencjami do obwodowego wzrostu i bliznowacenia (powstałe w tym mechanizmie blizny mają charakter ostatecznych zmian).

Ogniska są najczęściej pojedyncze, rzadko jest ich wiele. Z reguły gruźlica brodawkująca skóry jest zlokalizowana na rękach, u osób chodzących boso mogą być zajęte również stopy. Przebieg schorzenia jest przeważnie przewlekły i wieloletni.

Rozpoznanie gruźlicy brodawkującej

Ustalenie rozpoznania gruźlicy brodawkującej jest możliwe na podstawie charakterystycznego wyglądu i umiejscowienia zmian chorobowych. Ponadto typowa jest wysoka odporność przeciwgruźlicza i silnie dodatnia reakcja wykonywanego odczynu tuberkulinowego u pacjentów. W obrazie histologicznym pobranych wycinków tkankowych stwierdza się cechy ziarniny gruźliczopodobnej.

W różnicowaniu gruźlicy brodawkującej skóry należy brać pod uwagę przede wszystkim brodawkę zwykłą (w jej przebiegu nie stwierdza się występowania nacieków podstawy wykwitu skórnego oraz zmian zapalnych, ponadto związana jest z tendencją do samoistnego ustepowania i samoprzeszczepiania) oraz brodawkujący liszaj płaski (charakterystyczny w jego przebiegu jest świąd oraz występowanie typowych grudek w otoczeniu lub w innym umiejscowieniu), rozstrzygające w tych przypadkach jest badanie zmienionych chorobowo tkanek w mikroskopie po zastosowaniu specjalnego ich barwienia.

Ponadto inny rodzaj gruźlicy - toczniowa brodawkująca - może przebiegać podobnie, ale stwierdza się wówczas guzki toczniowe oraz większą tendencję do bliznowacenia i rozpadu.

Leczenie gruźlicy brodawkującej

Metody terapii gruźlicy brodawkującej nie odbiegają od wykorzystywanych w innych postaciach schorzenia. W postępowaniu podstawowe znaczenie ma podawanie preparatów farmakologicznych, przede wszystkim izoniazydu, ryfampicyny, etambutolu, streptomycyny i pirazynamidu. Terapia polega na kojarzeniu ze sobą kilku środków jednocześnie.

Leczenie gruźlicy brodawkującej jest przewlekłe i trwa wiele miesięcy, aż do ustąpienia zmian skórnych (jeśli chorobie nie towarzyszą nieprawidłowości gruźlicze dotyczące narządów wewnętrznych). Nieraz konieczna jest również interwencja chirurgiczna z wycięciem skórnych zmian chorobowych.

Mariusz Kłos

Bibliografia
  • "Choroby skóry dla studentów medycyny i lekarzy", Stefania Jabłońska, Tadeusz Chorzelski, wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa
  • "Dermatologia i wenerologia, podręcznik dla szkół medycznych", wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa