Gruźlica układu moczowego

Gruźlica układu moczowego należy do zakażeń rozprzestrzeniających się drogą krwionośną. Zmiany w nerkach obserwowane są dopiero po upływie 5-15 lat od wystąpienia pierwotnego zakażenia.

Gruźlica układu moczowego nie należy do częstych jednostek chorobowych. U znacznego odsetka pacjentów leczonych na gruźlicę układu moczowego, stwierdza się współistniejące zmiany w płucach, które są nieprawidłowościami o charakterze pierwotnym.

Objawy gruźlicy układu moczowego

Gruźlica układu moczowego objawia się dolegliwościami dyzurycznymi: u pacjentów występuje częste oddawanie moczu lub ból albo pieczenie podczas mikcji. Często objawy są dyskretne, pomimo znacznego zaawansowania procesu chorobowego. U kobiet ponadto może dojść do zajęcia narządów miednicy, co objawia się dolegliwościami bólowymi umiejscowionymi w tych okolicach. U niektórych pacjentek dochodzi do wtórnego zatrzymania miesiączki.

Gruźlica układu moczowego może doprowadzić do niepłodności. U mężczyzn schorzenie często rozprzestrzenia się na gruczoł krokowy lub najądrza. Objawy ogólnoustrojowe występują rzadko, pierwsze dolegliwości zgłaszane przez pacjentów najczęściej wskazują na zajęcie procesem chorobowym pęcherza moczowego.

Gruźlica układu moczowego należy do późnych postaci gruźlicy. Mocz pacjentów jest zakaźny, chorzy wymagają izolacji. W nerkach w przebiegu schorzenia powstają zmiany jedno- lub obustronne (guzki w miąższu nerek, serowacenie i zwapnienia).

Rozpoznanie gruźlicy układu moczowego

Gruźlica układu moczowego wymaga wykonania badań laboratoryjnych. Badanie ogólne moczu wykazuje podwyższenie wydalanych ilości białych krwinek (leukocyturia), przy ujemnych wynikach posiewu moczu. Stan ten nazywany jest jałowym ropomoczem. W późniejszym okresie trwania choroby w badaniu ogólnym moczu wykazuje się obecność białka i krwinek czerwonych.

Wykonywane obrazowanie dróg moczowych często ujawnia zniekształcenia układu kielichowo-miedniczkowego, zwężenia albo niedrożności moczowodów oraz pogrubienie ścian i małą pojemność pęcherza moczowego.

Rozpoznanie gruźlicy układu moczowego zwykle wymaga wykonania wielokrotnych posiewów moczu w kierunku wyhodowania prątków gruźliczych. Rzadko diagnozę stawia się w oparciu o cechy histologiczne pobranych podczas endoskopii dróg moczowych tkanek i ich hodowlę (nie są to badania wykonywane rutynowo).

Leczenie gruźlicy układu moczowego

Gruźlica układu moczowego wymaga postępowania polegającego na stosowaniu preparatów o działaniu przeciwgruźliczym przez okres co najmniej półroczny (podobnie jak w przypadkach gruźlicy płuc) z uwzględnieniem stopnia wydolności nerek.

W terapii gruźlicy układu moczowego znalazły zastosowanie takie leki jak izoniazyd, ryfampicyna, etambutol, pyrazynamid, czy streptomycyna. Dostosowanie się do ogólnych zaleceń leczenia przeciwgruźliczego w większości przypadków przynosi zadowalające efekty terapeutyczne.

Mariusz Kłos

Bibliografia
  • "Choroby wewnętrzne", Andrzej Szczeklik, wyd. Medycyna Praktyczna, Kraków
  • "Medycyna wewnętrzna", Gerd Herold i współautorzy, wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa
  • "Urologia. Podręcznik dla studentów medycyny", red. nauk. Andrzej Borkowski, wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa