Choroba trzewna (celiakia)

Choroba trzewna (Celiakia, Coeliakia, nietolerancja glutenu, enteropatia glutenowa, sprue trzewna) jest zespołem objawów zaburzeń wchłaniania. Występuje w niej uszkodzenie kosmków jelitowych. Choroba ta jest wywołana nietolerancją glutenu zawartego w zbożach. Choroba trzewna związana jest z nadmierną odpowiedzią immunologiczną na gliadynę (frakcja glutenu, z pszenicy).

Choroba trzewna (celiakia) najczęściej rozwija się u małych dzieci oraz po 50. roku życia. Po podaniu produktów zbożowych małym dzieciom występują obfite stolce oraz spadek wagi ciała. Choroba z czasem prowadzi do znacznego wyniszczenia, nieodwracalnych uszkodzeń jelita (zanik kosmków jelitowych) niedokrwistości, awitaminozy, anoreksji i zmiany usposobienia.

Choroba trzewna występuje bardzo rzadko, najczęściej u kobiet.

Odmiany choroby trzewnej

- kwitnąca - u małych dzieci,
- zaniedbana - u osób leczących się niesystematycznie,
- utajona - brak jawnych objawów,
- późno objawiająca się.

Objawy choroby trzewnej

Do najczęstszych objawów choroby trzewnej należą: przewlekła biegunka, objawy upośledzonego wchłaniania, stolce tłuszczowe. Chorzy są osłabieni, mają niedokrwistość, tracą na wadze, mają rozmiękczone kości. U małych pacjentów obserwuje się półpłynne i cuchnące stolce, brak przybierania na wadze, duży i wzdęty brzuch. Dzieci są ospałe i drażliwe. Czasami może występować tężyczka.

Leczenie choroby trzewnej

Chorzy na celiakię zmuszeni są do stosowania diety bezglutenowej, polegającej na całkowitej, nieprzerwanej eliminacji z pożywienia źródeł glutenu, czyli pszenicy, żyta, jęczmienia i owsa. Należy także zwracać uwagę na ukryte źródła glutenu, czyli produkty otrzymywane z wymienionych zbóż, takie jak piwo, przyprawy, alkohole, konserwy, itp. Trzeba unikać przetworów mlecznych.

W diecie mogą być zawarte: ziarna soi, kukurydzy, prosa, ryż, skrobia ziemniaczana. W większości przypadków stosowanie diety bezglutenowej prowadzi do ustąpienia objawów choroby trzewnej oraz do regeneracji błony śluzowej jelita. Dieta powinna być stosowana przez całe życie.

Monika Kozak

Bibliografia

• "Choroby wewnętrzne", Andrzej Szczeklik, wyd. Medycyna Praktyczna, Kraków
• "Choroby wewnętrzne", Franciszek Kokot, wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa
• "Diagnostyka ogólna chorób wewnętrznych", E. i A. Szczeklik, wyd. PZWL, Warszawa
• "Interna dla stomatologów", G. Oehler, W. H. Krause, wyd. PZWL, Warszawa
• "Pediatria", B. Górnicki, B. Dębiec, wyd. PZWL, Warszawa
• "Encyklopedia zdrowia", Gazeta Wyborcza, Warszawa

Wątki Choroba trzewna
obfite stolce spadek wagi nietolerancja glutenu zanik kosmków jelitowych niedokrwistość awitaminoza anoreksja zmiany usposobienia dieta bezglutenowa gluten pszenica zboże celiakia