Choroba posurowicza

Choroba posurowicza (Morbus postsericus) to ogólnoustrojowy, alergiczny zespół chorobowy, występujący po pozajelitowym wprowadzeniu obcogatunkowej surowicy (obcogatunkowych immunoglobulin). Choroba posurowicza najczęściej występuje po podaniu końskiej surowicy przeciwtężcowej lub przeciwbłoniczej (surowice lecznicze). Czasami objawy choroby mogą wystąpić po podaniu penicyliny, sulfonamidów i preparatów jodowych.

Choroba posurowicza jest przykładem choroby kompleksów przy nadmiarze antygenu. Stanowi klasyczny przykład reakcji immunologicznej typu III. W rozwoju choroby decydującą rolę odgrywają krążące w naczyniach rozpuszczalne komplek­sy antygenu z przeciwciałem. Kompleksy uszkadzają śródbłonek naczynia i powodują miejscowe zmiany zapalne - ból w miejscu wstrzyknięcia.

Objawy choroby posurowiczej

Po podaniu surowicy występuje najpierw normalna pierwotna odpowiedź immunologiczna, a objawy chorobowe pojawiają się dopiero po pewnym czasie, zwykle między 4. a 17. dniem po wstrzyknięciu. Jest to podwyższona temperatura (gorączka), ból w miejscu wstrzyknięcia, rumień, obrzęk i wysypka na skórze, pokrzywka, powiększenie węzłów chłonnych, bóle mięśni, białkomocz, zaczerwienienie i obrzęk stawów, czasami bóle brzucha i biegunka. Badania laboratoryjne wykazują mierną leukocytozę, eozynofilię, przyspieszenie OB i albuminurię.

Jeśli człowiek jest zdrowy, to chorobę posurowiczą można po prostu przeczekać. Wtedy przebieg jest lekki, rokowanie bardzo dobre, objawy zwykle mijają samoistnie w ciągu kilku dni. Natomiast objawy są groźne, jeśli cierpi się na choroby układu krążenia (wtedy zapaść zagraża życiu). Powikłania występują rzadko, są to m.in. zapalenia nerwów (neuritis), zapalenie naczyń krwionośnych (vasculitis), czy kłębuszkowe zapaleniu nerek (glomerulonephritis).

Leczenie choroby posurowiczej

W leczeniu choroby posurowiczej podaje się adrenalinę śródskórnie, antihistaminicę, wyjątkowo tylko sterydy kory nadnerczy.

Żaneta Malec

Bibliografia
  • "Choroby wewnętrzne", Andrzej Szczeklik, wyd. Medycyna Praktyczna, Kraków
  • "Choroby wewnętrzne", Franciszek Kokot, wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa