Brodawki zwykłe

Brodawki zwykłe są to zmiany skórne powstałe wskutek infekcji wirusem brodawczaka ludzkiego HPV, najczęściej typu 2, a rzadziej również 4 lub 7. Czynnikami usposabiającymi są: podatność osobnicza, młody wiek, a zwłaszcza upośledzenie odporności komórkowej.

Brodawki zwykłe przebiegają z grudkami o nierównej powierzchni bez objawów ogólnoustrojowych, ma skłonności do samoistnego ustępowania. Okres wylęgania wynosi od kilku tygodni do kilku miesięcy.

Objawy brodawek zwykłych

Pierwotną zmianą skórną są grudki o średnicy kilku-kilkunastu milimetrów. Wykwity mają barwę szarobrunatną lub podobną do zabarwienia skóry. Ich powierzchnie są wyniosłe, charakteryzują się szorstką powierzchnią i umiejscowieniem na niezmienionej skórze.

Brodawki mogą być pojedyncze, ale przeważnie są mnogimi zmianami, czasem cechują się tendencjami do grupowania i zlewania się w jedno większe ognisko. Umiejscowienie nieprawidłowości może być różne.

Najczęściej lokalizacja dotyczy palców rąk, okolic okołopaznokciowych, niekiedy brodawki występują pod płytkami paznokciowymi. Ogólnoustrojowych objawów z reguły nie stwierdza się, jedynie wykwity skórne okolicy okołopaznokciowej przebiegają nieraz z dolegliwościami bólowymi.

Przebieg brodawek zwykłych jest zazwyczaj przewlekły, wielomiesięczny, a nawet wieloletni. Nowe nieprawidłowości powstają w otoczeniu zmian macierzystych lub w okolicach odległych drogą samoprzeszczepiania się wirusów.

Brodawki mogą ustępować samoistnie, zdarza się to zwłaszcza w przypadkach usunięcia jednej albo kilku z nich, co może być związane z uruchomieniem mechanizmów odporności organizmu, wskutek przedostania się zainfekowanych komórek do krwioobiegu podczas zabiegu usuwania brodawek.

Rozpoznanie brodawek zwykłych

Rozpoznanie brodawek zwykłych ustala się w oparciu o cechy kliniczne schorzenia, przede wszystkim ważne jest stwierdzenie występowania niezapalnych grudek o nierównej powierzchni z cechami przerostu oraz licznych zmian skórnych przebiegających bez dolegliwości ogólnych. Poza tym typowa lokalizacja wskazuje na brodawki zwykłe.

Pomocne może być wykonanie badania histologicznego zmienionych chorobowo wycinków skórnych (stwierdza się charakterystyczny efekt tzw. cytopatogenny dla HPV typu 2) i przeprowadzenie badań molekularnych, które są pomocne do stwierdzenia typu wirusa.

W różnicowaniu brodawek zwykłych należy uwzględnić choroby o podobnych objawach klinicznych, przede wszystkim gruźlicę brodawkującą (ogniska chorobowe są pojedyncze lub nieliczne, przebieg schorzenia bardziej długotrwały, zmiany szerzą się obwodowo) i brodawczaki, czy brodawki łojotokowe (mają zazwyczaj większe rozmiary oraz są uszypułowane).

Poza tym rak brodawkujący może być mylony z brodawkami zwykłymi, jest jednak pojedynczym ogniskiem, głęboko drążącym, pojawia się przede wszystkim na stopach.

Leczenie brodawek zwykłych

Usuwanie brodawek zwykłych polega na zastosowaniu płynnego azotu, który zamraża wykwity. Z innych metod wykorzystuje się elektrokoagulację, łyżeczkowanie, kwas salicylowy i kwas mlekowy. Korzystne efekty terapeutyczne uzyskuje się stosując preparaty zawierające 5-fluorouracyl (ma działanie cytostatyczne), DMSO (zwiększa penetrację związków), oraz kwas salicylowy (powoduje rozpad komórek).

Terapia zazwyczaj jest prowadzona przez okres kilku tygodni, większość przypadków udaje się wyleczyć. Z innych metod można zastosować wstrzykiwania bleomycyny bezpośrednio do wykwitów skórnych, są to jednak zabiegi bolesne i wiążące się z wystąpieniem powikłań, ale stosowane zwłaszcza w przypadkach nieskuteczności innych sposobów terapeutycznych.

Ze względu na tendencje do samoistnego ustępowania zmian po usunięciu jednej z brodawek, nie zaleca się jednoczasowego wycinania wszystkich nieprawidłowości skórnych.

Rokowanie przy brodawkach zwykłych

Brodawki zwykłe rokują pomyślnie. Zastosowane leczenie jest w większości przypadków skuteczne, nierozpoznane i nieleczone brodawki, mimo przewlekłego przebiegu, również rokują dobrze, ponieważ w miarę upływu czasu, u większości osób z brodawkami zwykłymi niepoddanymi postępowaniu terapeutycznemu, dochodzi do ich samoistnego ustępowania.

Mariusz Kłos

Bibliografia
  • "Choroby skóry dla studentów medycyny i lekarzy", Stefania Jabłońska, Tadeusz Chorzelski, wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa
  • "Dermatologia i wenerologia, podręcznik dla szkół medycznych", wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa