Brodawki płciowe są schorzeniem wenerycznym o podłożu wirusowym. Charakteryzują się występowaniem przerosłych i uszypułowanych kalafiorowatych zmian, umiejscowionych przede wszystkim na skórze okolic moczowo-płciowych.
Za rozwój brodawek płciowych odpowiadają wirusy HPV 6 i 11, te same, które wywołują kłykciny płaskie w obrębie szyjki macicy oraz brodawczaki krtani. Czynnikami sprzyjającymi wystąpieniu wykwitów skórnych są maceracje błon śluzowych i drażnienie, np. przez wydzielinę z pochwy albo cewki moczowej. Również nieprawidłowości częściej obserwuje się u kobiet w ciąży i u osób z obniżoną odpornością organizmu.
Objawy brodawek płciowych
Brodawki płciowe mają charakter przerosłych brodawek, których zlewanie się wywołuje powstanie tworów określanych mianem kalafiorowatych. Najczęstszą lokalizacją u kobiet są wargi sromowe, a u mężczyzn zmiany obserwuje się na wewnętrznej powierzchni napletka i w rowku zażołędnym.
Poza tym nierzadko procesem chorobowym zajęta jest skóra odbytu. Okres utrzymywania się zmian jest różny, niekiedy dochodzi do samoistnego ustępowania wykwitów, np. u kobiet po porodzie.
Ponadto w przebiegu brodawek płciowych mogą pojawić się powikłania, u mężczyzn pod postacią stulejki (nieodprowadzalność napletka), załupka (niemożność naprowadzenia napletka), a rzadko zgorzeli i przebicia skóry napletka. U kobiet zakażenia szyjki macicy często towarzyszą brodawkom płciowym, ponadto obserwuje się nieraz dysplazje różnego stopnia.
Bardzo rzadko w długotrwałym procesie chorobowym z przerosłych zmian rozwijają się charakterystyczne guzy, które cechuje powolny i wieloletni przebieg, zniszczenie okolicznych tkanek, bez wyraźnych zmian atypowych w badaniu histologicznym. Taki obraz kliniczny jest zazwyczaj związany z zakażeniem wirusem HPV 6.
Rozpoznanie brodawek płciowych
Ustalenie rozpoznania brodawek płciowych jest możliwe na podstawie typowego umiejscowienia wykwitów skórnych i ich charakterystycznego wyglądu. W różnicowaniu należy brać pod uwagę szereg schorzeń, przede wszystkim raka (przebiega z nacieczeniem podstawy, cechuje się tendencjami do rozpadu, zajmuje węzły chłonne).
Należy pamiętać, że długotrwale utrzymujące się zmiany mogą być przyczyną rozwoju raków kolczystokomórkowych, zwłaszcza u starszych osób. Ponadto kłykciny typowe dla kiły mogą przebiegać podobnie. Rozstrzygające są badania serologiczne i wykazanie obecności krętków bladych, odpowiedzialnych za wystąpienie kiły.
Leczenie brodawek płciowych
W terapii brodawek płciowych stosuje się różne metody leczenia. W odstępach cotygodniowych można miejscowo podawać alkoholowy roztwór podofiliny, przy jednoczesnym osłanianiu skóry otaczającej za pomocą pasty cynkowej.
Ponadto można wykorzystać podofilotoksynę (preparat mniej toksyczny) w roztworze lub kremie, środka tego nie trzeba zmywać. Leczenie tym związkiem jest prowadzone przez dwa kolejne dni tygodnia, a następnie powtarzane, aż do ustąpienia zmian chorobowych.
Poza tym z innych metod zastosowanie znalazły: zamrażanie wykwitów za pomocą płynnego azotu, łyżeczkowanie zmian, a w przypadkach zajmujących znaczne obszary wykonuje się zabiegi chirurgiczne lub laseroterapię. Podawanie interferonu alfa lub beta nie wiąże się z korzystnymi efektami terapeutycznymi, ale miejscowe stosowanie żelu z interferonem po usunięciu zmian, prawdopodobnie zapobiega nawrotom choroby.
W przypadku gigantycznych brodawek płciowych konieczne bywa zastosowanie metod chirurgicznych lub laseroterapii (podobnie jak w rozległych zmianach). Wysuszanie skóry za pomocą aerozoli i pudrów odkażających często jest skuteczne oraz zalecane w niewielkich zmianach skórnych.
Rokowanie w brodawkach płciowych
Rokowanie w brodawkach płciowych zależne jest przede wszystkim od rozległości zmian, czasu rozpoznania (od pojawienia się pierwszych wykwitów skórnych) i zastosowanego postępowania terapeutycznego. Na ogół możliwe jest wyleczenie brodawek płciowych.
Rokowanie jest gorsze w przypadkach pojawienia się powikłań oraz u pacjentów, u których konieczne jest wykonanie rozległych zabiegów chirurgicznych na okolicach moczowo-płciowych.
Mariusz Kłos